گشتول

این روستا در کنار تنگ قیصری، در بُن بست کامل جاده ای و در میان کوه ها و تپه ها و بر سر راه کوچ عشایر و ایلاتی نظیر شهنی، سادات سلطان ابراهیم، گله دار و سلحشور (سله چین) قرار دارد. مردمان بی ریای روستا، از ایل بزرگ بختیاری و از شاخه هفت لنگ می باشند و به زبان بختیاری صحبت می کنند. سرپیر، به معنای مجاور پیر است و به مناسبت قرار گرفتن این روستا در کنار امام زاده حلیمه خاتون مشهور شده است. یکی از جاذبه های طبیعی روستا، چشمه های پُر آب منطقه است که نَه تنها برای کشاورزی اهالی روستا مفید هستند، بلکه زیبایی چشم گیرشان بر جلوه این روستا افزوده است.

بنای امام زاده، بر روی یک بلندی قرار دارد كه به قول مردم، مدفن حلیمه خاتون از نوادگان امام موسی بن جعفر (ع) می باشد. بنای امام زاده، مربوط به دوره صفوی-دوره قاجار می باشد و شامل یك حرم، رواق، راهرو و سردابی كوچك است. مصالح این بنا از آجر، سنگ و ملاط گچ و گِل می باشد. فرم بیرونی امام زاده به شكل چهار گوش است كه حرم بنا در ضلع شمالی قرار دارد. رواق امام زاده، اتاقی است مستطیل شكل به ابعاد ۵×۶ متر كه دارای سقفی طاق و چشمه ای (به روش بومی) است و ورودی آن از جهت شرق می باشد و ضلع غربی آن به حرم راه دارد. این اثر، در تاریخ ۸ مرداد ۱۳۸۱، با شماره ثبت ۵۹۸۴، به عنوان یکی از آثار ملی ایران، به ثبت رسیده است.

قلعه اردل، به دستور ابوالقاسم خان بختیاری در اواخر دوره قاجاریه ساخته شده است. ساختمان اصلی، دارای سه جبهه اصلی با ایوان های ستون دار در جهات شمال، جنوب، غرب و ابنیه جانبی در جهت مشرق بوده که در سال ۱۳۵۵ ه.خ، بخش عمده ای از آن تخریب گردیده است. سَرستون ها، ستون ها و سنگ قبور نفیس خوانین در این بنا، از بخش های قابل توجه می باشند. این اثر، در تاریخ ۱۱ مرداد ۱۳۸۴، با شماره ثبت ۱۲۴۲۱، به عنوان یکی از آثار ملی ایران، به ثبت رسیده است.

ساختمان مسجد جامع هرچگان، مربوط به دوره قاجار است و از صحن، ایوان، رواق و شبستان زمستانی متشکل می باشد و در صحن شمالی آن، شبستان تابستانی واقع شده است که از گنبدی نسبتاً بلند و دو گنبد کوچک تر تشکیل شده است و در شرق صحن، شبستان زمستانی ستون دار با طاق های جناغی و پوشش های گنبدی وجود دارد. این اثر، در تاریخ ۱۲ شهریور ۱۳۸۶، با شماره ثبت ۱۹۵۰۰، به عنوان یکی از آثار ملی ایران، به ثبت رسیده است.

روستای تاریخی و بدون کوچه یاسه چای (یاسه چاه)، در حاشیه رودخانه زاینده رود و در محدوده کوهستانی شمال شهرستان سامان قرار دارد. روستای یاسه چای، مربوط به دوره صفویه است و وجه تسمیه این روستا هم، به موقعیت جغرافیایی آن بر می گردد. یاسه چای، کلمه مرکب ترکی و به معنای جایی است که پهنای رودخانه، زیاد می شود. یاسو، به معنی پهن و چای، به معنی رودخانه است. مردم روستای یاسه چای، به زبان ترکی سخن می گویند. یکی از ویژگی های منحصر بفرد روستای یاسه چای، بافت قدیمیِ مسکونیِ متراکم است. بافت این روستا، از خشت متعلق به دوره صفویه است. ارتفاع روستای یاسه چاه از سطح دریا، ۱۹۰۹ متر است. روستای یاسه چای، در نگاه نخست، فاقد هر گونه خیابان و معبر به چشم می آید، بنابراین روستای بدون کوچه ایران هم گفته می شود. مردم این روستا، از طریق چهار دالان سَرپوشیده كه درب همه خانه های روستا به داخل آن ها باز می شود، رفت و آمد می كنند. آن ها، در گذشته، برای پوشش امنیتی، کوچه های روستای یاسه چای را سَرپوشیده و بصورت دالان هایی ساخته اند که این دالان های تونلی شكلِ خشت و گِلی، که از ابتدا تا انتهای روستا احداث شده، با گذشت حدود یک قرن، همچنان پا بر جا و دیدنی است. مسیر اصلی این دالان، به طول ۴۰۰ متر، شمال و جنوب روستای یاسه چای را به هم متصل كرده و ۵ دالان فرعی، راه های ارتباطی خانه های بافت فدیم را به هم وصل می كند. دو دروازه اصلی هم در روستا وجود دارد که در زمان حمله و هجوم اقوام بیگانه در ادوار گذشته، توسط اهالی بسته می شده است. خانه های این روستا، به دلیل استقرار آبادی در اقلیم سرد و کوهستانی، كمبود زمین برای ساخت مسكن و نا امنی در گذشته، در دامنه کوه، در کنار هم و به طور پلکانی ساخته شده و برخی خانواده ها، از پشت بام دیگری برای محوطه حیاط استفاده می کنند. طاق های ضربی و چشمه ای، دالان های تاریک اصلی و فرعی، فضای کالبدی و معماری خاص منازل، به عنوان ویژگی منحصر بفرد در یاسه چای خود نمایی می کند. اصلی ترین مزیت گردشگری روستای یاسه چای در کنار بافت تاریخی، به جاذبه های طبیعی اختصاص دارد. این روستا، به لحاظ اقلیم و طبیعت مساعد، چشم اندازهای شگفت ‌انگیزی در همه فصول سال دارد.

روستای مارکده، یکی از روستاهای تاریخی شهرستان سامان است و در کنار رودخانه زاینده رود قرار گرفته است. زیبایی خیره کننده روستای مارکده، به گونه ای است که رودخانه زاینده رود، در همه طرف روستا دیده می شود و به نظر می رسد که روستا، در محاصره رودخانه قرار گرفته است. این قسمت، پُر آب ترین قسمت رودخانه زاینده رود بشمار می رود، بطوریکه خروش و زیبایی و پُر آبی رودخانه زاینده رود در این منطقهِ کشور، به زیبایی دیده می شود. اطراف رودخانه را هم، باغات گسترده و درختان بلندی فرا گرفته است که زیبایی رودخانه زاینده رود را چندین برابر کرده است. شغل اصلی مردم روستای مارکده، باغ داری است و محصولات بادام، هلو، گردو، آلوچه، زردآلو و غیره تولید می کنند که بیشتر محصولات آن ها، در شهرهای نجف آباد و اصفهان عرضه می شود. منطقه، به دلیل کوهستانی، سَرسبزی و نزدیکی به رودخانه و داشتن باغ های سَرسبز، توریستی است. مردمان روستاهای منطقه، همه تُرک زبان و از تُرک های ایل قشقایی هستند که صدها سال پیش، که برای ییلاق به این محل می آمده اند، ماندگار شده اند. روستای مارکده، در میان این روستاها، متفاوت است، چون بیش از نیمی از مردمانش، فارس زبان و نیمی دیگر، تُرک زبان اند. قرار گرفتن این روستا در پایین یک کوه و کنار رودخانه زاینده رود، منطقه گردشگری بسیار زیبایی ایجاد کرده است. یک حمام تاریخی در این روستا وجود دارد.

روستای چم کاکا، در کنار حاشیه زاینده رود قرار گرفته است. مردم روستا، تُرک زبان هستند و کار اصلی آن ها، کشاورزی و دامداری می باشد. اطراف روستا، باغ های بادام، گردو، انگور، آلوچه و غیره وجود دارد. وجود باغات میوه و بیشه زار های کنار زاینده رود، مکانی عالی برای تفریح و گذراندن اوقات فراغت بسیاری از هم میهنان از سراسر کشور می باشد. روستای چم کاکا، یکی از روستاهای توریستی-گردشگری استان چهار محال و بختیاری است و از چشم انداز خوبی بر خوردار می باشد.

نمای بیرونی سقاخانه، بصورت یک ساختمان چهار ضلعی، در شهرکُرد قرار دارد که در اواخر دوره قاجاریه، بوسیله ارباب میرزا ریاحی، از خاندان ریاحی دهکردی، بنا شده و سَر دَرِ این بنا، با کاشی های رنگیِ اشعار محتشم کاشانی، در رابطه با واقعه کربلا، نوشته شده و در گذشته، از چاه مخصوص، آب می شد و در فصول سال، مورد استفاده مردم قرار می گرفت و مردم هم، با یاد سقای کربلا، یعنی حضرت ابوالفضل العباس (ع)، به نیت شفا، از این سقاخانه، آب می نوشیدند. این سقاخانه، در سال ١۳۳۰ ه.ق ساخته شده است. پلان ساختمان از بیرون، مربع و از داخل، چند ضلعی است. این بنا، دارای گنبد دو پوش آجری است. نمای بیرونی، با كاشی های هفت رنگ و داخل آن با نقاشی و آیینه كاری تزیین شده است. این اثر، در سال ۱۳۷۷، با شماره ثبت ۲۲۷۱، به عنوان یکی از آثار ملی ایران، به ثبت رسیده است.

این قلعه، به‌ دست یوسف خان امیر مجاهد، از خوانین بختیاری، در اواخر دوران قاجاریه و اوایل دوران پهلوی بنا شد. این بنای قدیمی، دارای یک ساختمان مرکزی است که از ۲ طبقه تشکیل شده است. طبقه اول این بنا، دارای ۲ ایوان ستون دار در جهت شرق و غرب است که از طریق پلکان سنگی، به حیاط مرتبط می شوند. چند اتاق با کاربری های مختلف، در طرفین قلعه قرار گرفته که ‌تزئینات خاصی ندارد. از جمله زیبایی های این قلعه، ستون های به کار رفته در ایوان غربی است که مکعبی و مزین به نقوش گیاهی و انسانی است که مردانی مسلح با لباس محلی بر روی آن ها حجاری شده است. پیرامون ساختمان مرکزی را، فضای باغی پوشانده که سایه ساران خنکی را در فصل تابستان، بر حیاط قلعه حاکم می کند. اکنون از این قلعه، به عنوان یکی از اردوگاه های دانش آموزی استان استفاده می شود. این اثر، در تاریخ ۹ فروردین ۱۳۷۸، با شماره ثبت ۲۲۹۶، به عنوان یکی از آثار ملی ایران، به ثبت رسیده است.

چشمه سرداب رستم آباد، یکی ازجاذبه های این روستا و یکی از زیباترین گردشگاه های چهار محال و بختیاری است. در اطراف این چشمه، درختان کهن سالی وجود دارد. سرداب رستم آباد، در ارتفاع ۱۸۰۰متری از سطح دریا قرار گرفته است. چشمه سرداب رستم آباد، با برودت دمای بسیار بسیار سرد، به عنوان سردترین چشمه جاری ایران، در چهارمحال و بختیاری قرار دارد. آب چشمه، در پیِ آب شدن برف های تجمع یافته در طول زمستان، تأمین می شود و همین امر، سبب شده است که آب این چشمه، بسیار سرد باشد و این مهم، در تمام طول فصول سال وجود دارد. در پایین دست این چشمه نیز، رودخانه بهشت آباد، یکی از سرشاخه های کارون، وجود دارد که می توان در کنار آن، به ورزش مفرح ماهی گیری با قلاب پرداخت.

سنگ نوشته های دوره مشروطیت، به دستور حاج خسرو خان، سردار ظفر بختیاری، حاج علی قلی خان بختیاری، سردار اسعد دوم بختیاری و جعفر قلی خان، سردار اسعد سوم بختیاری، مقارن با جنگ جهانی اول، بر روی یک تخته سنگ در کوهپایه ای از رشته کوه زاگرس حک شد. این کتیبه، شرح فعالیت های مجاهدین بختیاری، برای مبارزه با استبداد محمد علی شاه قاجار است. این سنگ نوشته ها، علاوه بر شرح وقایع مربوط به فتح اصفهان و تهران و همراهی مجاهدان بختیاری با نهضت مشروطه خواه روحانیت اصفهان، به رهبری آیت الله نور الله اصفهانی، مبین جریان های فکری-سیاسی و اجتماعی حاکم بر جنوبِ غربی ایران، مقارن با اعاده مشروطه دوم و سقوط استبداد صغیر است. این اثر، در تاریخ ۸ اسفند ۱۳۷۷، با شماره ثبت ۲۲۷۹، به عنوان یکی از آثار ملی ایران، به ثبت رسیده است.

روستای دَه چشمه، روستایی سَرسبز و جنگلی، که به دلیل طبیعت زیبا و بکر و وجود کتیبه های ارزشمند تاریخی، در فهرست آثار تاریخی ایران قرار گرفته است. ارتفاع روستای دَه چشمه از سطح دریا، ۲۰۰۰ متر است و اقلیمی معتدل و خشک دارد. آب و هوای این روستا، در بهار و تابستان، ملایم و مطبوع و در زمستان، سرد است. خشکه رود، در شرق روستا جریان دارد. روستای دَه چشمه، از روستاهای تاریخی استان چهار محال و بختیاری است و قدمت طولانی دارد. طبیعت زیبا، مناظر دل فریب، باغات سَرسبز و انبوه، تفرجگاه مصفای پیر غار و دیگر آثار تاریخی، روستای ده چشمه را به یکی از جذاب ترین روستاهای استان چهار محال و بختیاری تبدیل کرده است. یکی از مناطق تفریحی این روستا، برنکون نام دارد. این منطقه، دارای یک رودخانه بزرگ، که یک طرف آن کوه و طرف دیگر این رودخانه، باغ های میوه می باشد. مردم روستای دَه چشمه، با گویش بختیاری سخن می گویند، مسلمان و پیرو مذهب شیعه جعفری هستند. اقتصاد این روستا، بر فعالیت های زراعی، باغ داری و دام داری استوار شده است. تولید نمایش های عروسکی و همچنین حضور مستمر در دوره های مختلف جشنواره عروسکی مبارک ایران، مرکز جهانی یونیما را بر آن داشت تا با گشایش دفتر این مرکز در یکی از روستاهای هدف گردشگری استان چهار محال و بختیاری، این روستا را در فهرست مراکز جهانی خود قرار دهد.

این چشمه و آبشار آن، سَرچشمه اصلی رودخانه زاینده رود است که از ارتفاعات زرد کوه بختیاری در دره بازُفت سرچشمه می گیرد. این چشمه، یکی از پُر آب ترین چشمه های ایران است و آبشار آن، در حدود ۶۰ متر ارتفاع دارد. دره بازُفت، ۵ چشمه پُر آب دارد که همه آن ها را، بنام های چشمه های جانان می شناسند. این آبشار، یکی از زیباترین و با شکوه ترین آبشارهای ایران است که بسیار ناشناخته مانده است. صعب العبور بودن منطقه، یکی از دلایل اصلی این ناشناختگی است.

این آبشار، با دهانه ای حدود ۲۰ متر و ارتفاعِ ۱۵ متر بر زمین می ریزد و آب آبشار، پس از طی ۲۰ متر با آبی که از برف های کوه پیر سلیم سَرچشمه می گیرد، یکی شده و رودخانه سورنگان را شکل می دهد که در دره سورنگان جریان دارد. حدوداً ۴ ساعت از روستای نیاکان تا آبشار، زمان لازم است و مسیر، بسیار زیبا، مفرح و سَرسبز است.

طول این تنگه، در حدود ۲ کیلومتر و ارتفاع متوسط آن از سطح دریا، ۲۰۴۰ متر است. وجود ارتفاعات بلند در دو سوی این کوه در منطقه کوهرنگ چهار محال و حرکت رودخانه خروشانِ دو آبِ صمصامی از میان این تنگ، مناظر زیبایی ایجاد کرده است. رودخانه دو آبِ صمصامی، یکی از پُر آب ترین رودخانه های آب شیرین در شهرستان کوهرنگ است که از آب آن، برای مصارف خانگی، کشاورزی و صنعتی استفاده می شود. علاوه بر این، پناهگاه زیستی موجودات زیادی است که بطور مستقیم یا غیر مستقیم، با این رودخانه در ارتباط می باشند.

دشت زیبای دیزدشت، با ویژگی های منحصر بفرد خود، در طول مسیر دریاچه، نسیم خنک رودخانه ای که از کنار جاده می گذرد، حالت مطلوب و دوست داشتنی را در منطقه به وجود می آورد. در محل دریاچه، وسایل تفریح و سرگرمی برای کودکان قرار داده شده تا افرادی که از شهرها و استان های اطراف به این منطقه بکر و دیدنی می آیند، ساعاتی را با شادی و آسایش در کنار این سَرچشمه بگذرانند. از دریاچه شلمزار، دو رودخانه منشعب می شود که یکی از آن ها، برای آبیاری زمین های کشاورزی مورد استفاده قرار می گیرد و مازاد مصرف آن، به شهر دستنا و روستای سلم حرکت می کند و سرانجام، به رودخانه کارون می پیوندد. آب اضافی، به سمت شهر حرکت می کند و از میان شهر شلمزار می گذرد، حرکت این آب از وسط شهر، باعث تعدیل آب و هوا و زیبایی شهر شده است. دبی ۱۳۰۰ لیتر بر ثانیه آب، امکان ماهی گیری در دریاچه، پارک بازی کودکان، آلاچیق ها و نشیمن گاه های زیبا، آب معدنی صادراتی، باغ پرندگان وحشی و مهاجر، مزارع توت فرنگی و زعفران و مرکز شیلات ماهی قزل سرد آبی، از جمله ویژگی های این دریاچه می باشد. پرندگان وحشی و مهاجر و مرکز شیلات ماهی قزل آلا، آلاچیق ها و نشیمن گاه های زیبا، به این مکان، زیبایی خاصی بخشیده است.

این قلعه، بدست صدر اعظم ایران، در دوره مشروطه، نجف قلی خان، ملقب به صمصام السلطنه، که دارای ایوان و پیشخوان ستون دار سنگی است، در شلمزار واقع گردیده است. مساحت این قلعه، حدود هزار متر مربع است. گفته می شود این قلعه، به مدت ۲ ساعت، به عنوان مرکز فرماندهی کشور بوده است. معماری این قلعه، مستطیل شکل بوده و در ۲ طبقه ساخته شده است. طبقه نخست، قلعه صمصام السلطنه بختیاری، دارای چندین اتاق بصورت طاق و چشمه و با خشت خام ساخته شده است و محکم و استوار باقی مانده است. جلو این اتاق را، ایوانی با ستون های سنگی در بر گرفته است که به شیوه زیبایی و با نقوش حجاری شده گیاهی، ترئین شده است. طبقه دوم، که ایوانی ستون دار، مشابه طبقه همکف داشته است، خراب شده و آثار زیادی از آن باقی نمانده است. این اثر، در تاریخ ۱۸ اسفند ۱۳۸۷، با شماره ثبت ۱۵۰۶، به عنوان یکی از آثار ملی ایران، به ثبت رسیده است.

آبشار کرودی کن، در منطقه حفاظت شده سبز کوه واقع شده است. تنگ زندان، که مجموعه ای زیبا از کوهستان، آبشار، جریان آب، گیاهان خودرو و حیات وحش است که با زیبایی های روح نواز خود، مکان مناسبی برای گردشگران و طبیعت دوستان است. آبشار ۱۰۰ متریِ تنگ زندانِ سبز کوه، با هشت آبشار کوچک، در شمال منطقه حفاظت شده سبز کوه قرار دارد و در بین بومی های منطقه حفاظت شده سبز کوه، به آبشار دودی یا کرودی کن معروف است. این آبشار، از پُر آب ترین و بلندترین آبشارهای ایران است. کردوی کن، به زبان محلی، مه دود مانند است. منشأ آب آن، چشمه ای در ۵۰ متری پرتگاه آن می باشد. این مکان، به دلیل شیب زیاد و نبود راه مال رو، که حتی اجازه ورود به عشایر را نمی دهد، شاید تنها نقطه بکر استان باشد و برای سفر به آن، حتماً به راهنما نیاز است.

آبشار زردلیمه یا بوینه، آبشاری بسیار زیبا و بکر است که در میان کوه های سر به فلک کشیده زاگرس و در مجاورت رودخانه بازُفت قرار دارد. این آبشار، در مسیر کوچ عشایر واقع است. این آبشار، که عریض ترین آبشار ایران نیز می باشد، دارای عرض تاجِ ۶۵ متر و ارتفاعِ ۴۰ متر است که در کنار طبیعت جنگل های بلوط زاگرس، مراتع سَرسبز و آثار باستانی همچون پُل خدا آفرین، ایل راه باستانی، سنگ حجاری شده ۶۰۰۰ ساله که حدود ۷۳ پله از آن باقی مانده، قرار دارد که آن را به یکی از زیباترین مناطق گردشگری نا شناخته ایران تبدیل کرده است. در کنار آبشار، زمین مسطحِ خوبی برای اسکان و استراحت و کمپینگ وجود دارد و سرچشمه آبی گوارا، با سختی آبِ ۷۰ تا ۹۰ دارد که آبی، عالی و خنک است. در زبان ایلیاتی، زرد به معنای بلندی می باشد و لیمه، یعنی لم یا پایین دست، بنابراین زرد لیمه، یعنی آبی که از بلندی به پستی می ریزد.

آبشارشیخ علی خان، از بدیع ترین مناظر دل انگیز این استان است. در زمستان های سرد و استخوان سوز، وقتی دمای این منطقه به زیر صفر درجه می رسد، آب این آبشار طوری یخ می زند که آبشار شیخ علی خان را به مجموعه ای از قندیل تبدیل می کند و زیبایی حیرت انگیزی را ایجاد می کند. ساخته شدن قندیل های یخی سفید رنگ، منظره زیبایی را ایجاد کرده که ارتفاع بسیاری از این قندیل ها به بالاتر از نیم متر و حتی یک متر می رسد. فرو ریختن آب در زمینه سفید رنگِ ایجاد شده از سفیدی برف، همراه با قندیل های یخی، زیبایی غیر قابل توصیفی را در این منطقه ایجاد کرده است. بوی بعضی گیاهان دارویی و خوراکی، پیچش گُل های رنگارنگ، منظره دل چسبی را در این منطقه ایجاد کرده است. یکی از این مکان های زیبا، آبشار شیخ علی خان و دشت و تپه های اطراف آن است که در این فصل، عشایر بختیاری در آن جا برای چندی اطراق می کنند و اگر کسی از آن جا دیدن کند، با سیاه چادرهای عشایر نیز روبرو خواهد شد.

این قلعه، که به کاخ سردار اسعد بختیاری مشهور است، شهرت خود را مدیون مشروطیت و شروع قیام بختیاری ها در شهر جونقان، و اجتماع در این قلعه و سپس فتح اصفهان و تهران است. علی قلی خان سردار اسعد، که در همین شهر بدنیا آمد، کاخ بزرگ و با معماری نوین فرانسه بر روی بقایای منزل پدری خویش بنیان گذاشت. مدرسه اسعد هم، در ضلع غربی این کاخ، همچنان بَر پاست. قلعه سردار اسعد بختیاری، مربوط به اواخر سده ۱۳ ه.ق است. این کاخ، اولین مکانی در اصفهان و چهار محال بوده که به موتور برق و الکتریسیته مجهز گردیده است. بنای دو طبقه قلعه، در اواخر دوره قاجاریه، پس از دستیابی فرزندان حسین قلی ایلخانی به قدرت سیاسی، توسط سردار اسعد دوم بختیاری، با الهام از کاخ های اروپایی قرن نوزدهم میلادی، بر سر گذرگاه جاده لینچ، که با هماهنگی میرزا اصغر علی اتابک (امین السلطان)-صدر اعظم ناصر الدین شاه قاجار-به همراه دیگر خویشان، از جمله سهام داران آن شمرده می شدند، به منظور نظارت بر حُسن اجرای قرار دادهای تجاری خوانین بختیاری و شرکای انگلیسی شان بنیاد نهاده شد. این بنا، دارای محوطه ای وسیع تر از محدوده فعلی آن بوده که به جز قسمت شاه نشین اصلی، بقیه ابنیه و ساختمان های جانبی آن، از میان رفته است. در قسمت طبقه فوقانی، سقف اتاق ها، بصورت هندسی توفال کوبی شده اند. این بخش از بنا، اعیانی و شاه نشین بوده است. طبقه زیرین، در عمق یک متری از کف محوطه کاخ قلعه قرار دارد که ورود به آن، از زیر پله های طبقه فوقانی امکان پذیر می شود. در این طبقه، سقف تمامی راهروها و اتاق های منشعب، به شیوه "قمی پوش" طاق زده شده است. هر اتاق، دارای یک بخاری دیواری با گچ بری های ساده است. این قسمت از بنا، انبار مورد استفاده خدمت گذاران بوده است. در این بنا، ویژگی های تزئینی زیادی را می توان سراغ گرفت. این قلعه، هم اکنون توسط سازمان گردشگری و میراث فرهنگی، به عنوان موزه مشروطیت ایران، مورد بهره برداری قرار گرفته است. این اثر، در تاریخ ۵ دی ۱۳۵۶، با شماره ثبت ۱۵۴۸، به عنوان یکی از آثار ملی ایران، به ثبت رسیده است.