گشتول

بنای امام زاده، بر روی یک بلندی قرار دارد كه به قول مردم، مدفن حلیمه خاتون از نوادگان امام موسی بن جعفر (ع) می باشد. بنای امام زاده، مربوط به دوره صفوی-دوره قاجار می باشد و شامل یك حرم، رواق، راهرو و سردابی كوچك است. مصالح این بنا از آجر، سنگ و ملاط گچ و گِل می باشد. فرم بیرونی امام زاده به شكل چهار گوش است كه حرم بنا در ضلع شمالی قرار دارد. رواق امام زاده، اتاقی است مستطیل شكل به ابعاد ۵×۶ متر كه دارای سقفی طاق و چشمه ای (به روش بومی) است و ورودی آن از جهت شرق می باشد و ضلع غربی آن به حرم راه دارد. این اثر، در تاریخ ۸ مرداد ۱۳۸۱، با شماره ثبت ۵۹۸۴، به عنوان یکی از آثار ملی ایران، به ثبت رسیده است.

قلعه اردل، به دستور ابوالقاسم خان بختیاری در اواخر دوره قاجاریه ساخته شده است. ساختمان اصلی، دارای سه جبهه اصلی با ایوان های ستون دار در جهات شمال، جنوب، غرب و ابنیه جانبی در جهت مشرق بوده که در سال ۱۳۵۵ ه.خ، بخش عمده ای از آن تخریب گردیده است. سَرستون ها، ستون ها و سنگ قبور نفیس خوانین در این بنا، از بخش های قابل توجه می باشند. این اثر، در تاریخ ۱۱ مرداد ۱۳۸۴، با شماره ثبت ۱۲۴۲۱، به عنوان یکی از آثار ملی ایران، به ثبت رسیده است.

نسب شریف امام زاده حمزه علی (ع) با پنج واسطه به امام سجاد (ع) منتهی می شود. بارگاه متبرک امام زاده حمزه علی (ع)، یکی از پُر رونق ترین جاذبه های مذهبی-تاریخی استان چهار محال و بختیاری است و یکی از قطب های مهم سیاحتی و زیارتی استان می باشد که به دلیل قداست و همچنین موقعیت طبیعی و آب و هوا و دیگر جاذبه های پیرامون آن، سالانه حدود ۳۰ هزار نفر به این مکان می آیند. قدمت بنای بقعه امام زاده، به دوره تیموریان تا قاجار بر می گردد و بنای امام زاده از یک بقعه، ایوان قدیمی و مساجدی جدید متشکل می باشد. مصالح این بنا از آجر، سنگ و ملاط گچ و گِل می باشد. ایوان بقعه، در دوره های بعدی (قاجاریه) به آن اضافه گردیده است. این اثر، در تاریخ ۲۴ فروردین ۱۳۸۲، با شماره ثبت ۸۲۲۵، به عنوان یکی از آثار ملی ایران، به ثبت رسیده است.

پُل تاریخی مصلی، مربوط به دوره قاجار است و در تاریخ ۱۰ مهر ۱۳۸۰، با شماره ثبت ۴۲۰۵، به عنوان یکی از آثار ملی ایران، به ثبت رسیده است.

ساختمان مسجد جامع هرچگان، مربوط به دوره قاجار است و از صحن، ایوان، رواق و شبستان زمستانی متشکل می باشد و در صحن شمالی آن، شبستان تابستانی واقع شده است که از گنبدی نسبتاً بلند و دو گنبد کوچک تر تشکیل شده است و در شرق صحن، شبستان زمستانی ستون دار با طاق های جناغی و پوشش های گنبدی وجود دارد. این اثر، در تاریخ ۱۲ شهریور ۱۳۸۶، با شماره ثبت ۱۹۵۰۰، به عنوان یکی از آثار ملی ایران، به ثبت رسیده است.

روستای تاریخی و بدون کوچه یاسه چای (یاسه چاه)، در حاشیه رودخانه زاینده رود و در محدوده کوهستانی شمال شهرستان سامان قرار دارد. روستای یاسه چای، مربوط به دوره صفویه است و وجه تسمیه این روستا هم، به موقعیت جغرافیایی آن بر می گردد. یاسه چای، کلمه مرکب ترکی و به معنای جایی است که پهنای رودخانه، زیاد می شود. یاسو، به معنی پهن و چای، به معنی رودخانه است. مردم روستای یاسه چای، به زبان ترکی سخن می گویند. یکی از ویژگی های منحصر بفرد روستای یاسه چای، بافت قدیمیِ مسکونیِ متراکم است. بافت این روستا، از خشت متعلق به دوره صفویه است. ارتفاع روستای یاسه چاه از سطح دریا، ۱۹۰۹ متر است. روستای یاسه چای، در نگاه نخست، فاقد هر گونه خیابان و معبر به چشم می آید، بنابراین روستای بدون کوچه ایران هم گفته می شود. مردم این روستا، از طریق چهار دالان سَرپوشیده كه درب همه خانه های روستا به داخل آن ها باز می شود، رفت و آمد می كنند. آن ها، در گذشته، برای پوشش امنیتی، کوچه های روستای یاسه چای را سَرپوشیده و بصورت دالان هایی ساخته اند که این دالان های تونلی شكلِ خشت و گِلی، که از ابتدا تا انتهای روستا احداث شده، با گذشت حدود یک قرن، همچنان پا بر جا و دیدنی است. مسیر اصلی این دالان، به طول ۴۰۰ متر، شمال و جنوب روستای یاسه چای را به هم متصل كرده و ۵ دالان فرعی، راه های ارتباطی خانه های بافت فدیم را به هم وصل می كند. دو دروازه اصلی هم در روستا وجود دارد که در زمان حمله و هجوم اقوام بیگانه در ادوار گذشته، توسط اهالی بسته می شده است. خانه های این روستا، به دلیل استقرار آبادی در اقلیم سرد و کوهستانی، كمبود زمین برای ساخت مسكن و نا امنی در گذشته، در دامنه کوه، در کنار هم و به طور پلکانی ساخته شده و برخی خانواده ها، از پشت بام دیگری برای محوطه حیاط استفاده می کنند. طاق های ضربی و چشمه ای، دالان های تاریک اصلی و فرعی، فضای کالبدی و معماری خاص منازل، به عنوان ویژگی منحصر بفرد در یاسه چای خود نمایی می کند. اصلی ترین مزیت گردشگری روستای یاسه چای در کنار بافت تاریخی، به جاذبه های طبیعی اختصاص دارد. این روستا، به لحاظ اقلیم و طبیعت مساعد، چشم اندازهای شگفت ‌انگیزی در همه فصول سال دارد.

روستای مارکده، یکی از روستاهای تاریخی شهرستان سامان است و در کنار رودخانه زاینده رود قرار گرفته است. زیبایی خیره کننده روستای مارکده، به گونه ای است که رودخانه زاینده رود، در همه طرف روستا دیده می شود و به نظر می رسد که روستا، در محاصره رودخانه قرار گرفته است. این قسمت، پُر آب ترین قسمت رودخانه زاینده رود بشمار می رود، بطوریکه خروش و زیبایی و پُر آبی رودخانه زاینده رود در این منطقهِ کشور، به زیبایی دیده می شود. اطراف رودخانه را هم، باغات گسترده و درختان بلندی فرا گرفته است که زیبایی رودخانه زاینده رود را چندین برابر کرده است. شغل اصلی مردم روستای مارکده، باغ داری است و محصولات بادام، هلو، گردو، آلوچه، زردآلو و غیره تولید می کنند که بیشتر محصولات آن ها، در شهرهای نجف آباد و اصفهان عرضه می شود. منطقه، به دلیل کوهستانی، سَرسبزی و نزدیکی به رودخانه و داشتن باغ های سَرسبز، توریستی است. مردمان روستاهای منطقه، همه تُرک زبان و از تُرک های ایل قشقایی هستند که صدها سال پیش، که برای ییلاق به این محل می آمده اند، ماندگار شده اند. روستای مارکده، در میان این روستاها، متفاوت است، چون بیش از نیمی از مردمانش، فارس زبان و نیمی دیگر، تُرک زبان اند. قرار گرفتن این روستا در پایین یک کوه و کنار رودخانه زاینده رود، منطقه گردشگری بسیار زیبایی ایجاد کرده است. یک حمام تاریخی در این روستا وجود دارد.

روستای چم کاکا، در کنار حاشیه زاینده رود قرار گرفته است. مردم روستا، تُرک زبان هستند و کار اصلی آن ها، کشاورزی و دامداری می باشد. اطراف روستا، باغ های بادام، گردو، انگور، آلوچه و غیره وجود دارد. وجود باغات میوه و بیشه زار های کنار زاینده رود، مکانی عالی برای تفریح و گذراندن اوقات فراغت بسیاری از هم میهنان از سراسر کشور می باشد. روستای چم کاکا، یکی از روستاهای توریستی-گردشگری استان چهار محال و بختیاری است و از چشم انداز خوبی بر خوردار می باشد.

کتیبه سنگی رخ، در زمان شاه عباس دوم صفوی، و به سال ۱۰۶۲ ه.ق، بر دامنه شمالی گردنه رخ، که راه باستانی اصفهان-خوزستان از این مکان می گذشت، حک گردیده است. این کتیبه، از آثار سنگی مهم استان چهار محال و بختیاری و مربوط به دوره اسلامی است. در زمانی که شاه عباس، جهت سَرکِشی به حفر ترعه ای که قرار بود آب کارون را به زاینده رود منتقل کند، از این مسیر عبور کرد، اشعار این کتیبه که در مدح او سروده شده، بر سطح تخته سنگ حک شد. متن کتیبه، از قصد شاه عباس دوم صفوی خبر می دهد و شکافتن کوه کارکنان در کوهرنگ را جهت اتصال سرچشمه کارون به سرچشمه زاینده رود، در سال ۱۰۶۲ ه.ق را عنوان می کند. این اثر، در تاریخ ۸ مرداد ۱۳۸۱، با شماره ثبت ۵۹۹۶، به عنوان یکی از آثار ملی ایران، به ثبت رسیده است.

گردشگاه چشمه زنه هفشجان، در دامنه رشته کوه جهان بین واقع شده است. این گردشگاه، از مهم ترین جاذبه های گردشگری نزدیک به شهرکُرد است و آب معدنی و لاله های واژگون آن، از مهم ترین ویژگی های آن می باشد. به منظور تأمین بخشی از آب کشاورزی دشت هفشجان، سدی بر روی این چشمه احداث شده است. در وجه تسمیه نام چشمه زنه، باید توجه داشت که نام زنه، به علت زایش چشمه ای جوشان در کوه جهان بین هفشجان می باشد.

این قلعه، به‌ دست یوسف خان امیر مجاهد، از خوانین بختیاری، در اواخر دوران قاجاریه و اوایل دوران پهلوی بنا شد. این بنای قدیمی، دارای یک ساختمان مرکزی است که از ۲ طبقه تشکیل شده است. طبقه اول این بنا، دارای ۲ ایوان ستون دار در جهت شرق و غرب است که از طریق پلکان سنگی، به حیاط مرتبط می شوند. چند اتاق با کاربری های مختلف، در طرفین قلعه قرار گرفته که ‌تزئینات خاصی ندارد. از جمله زیبایی های این قلعه، ستون های به کار رفته در ایوان غربی است که مکعبی و مزین به نقوش گیاهی و انسانی است که مردانی مسلح با لباس محلی بر روی آن ها حجاری شده است. پیرامون ساختمان مرکزی را، فضای باغی پوشانده که سایه ساران خنکی را در فصل تابستان، بر حیاط قلعه حاکم می کند. اکنون از این قلعه، به عنوان یکی از اردوگاه های دانش آموزی استان استفاده می شود. این اثر، در تاریخ ۹ فروردین ۱۳۷۸، با شماره ثبت ۲۲۹۶، به عنوان یکی از آثار ملی ایران، به ثبت رسیده است.

در چهار محال بختیاری، دره ای تنگ و صخره ای به نام تنگ درکش ورکش قرار دارد که بختیاری ها، با استفاده از خاصیت جغرافیایی بی نظیر آن، جلوی قشون انگلیس را بستند و آن ها را متوقف کردند. این تنگه زیبا، به علت شیب زیاد و صخره ای بودن، از بالای جاده به میان، دید ندارد. این منطقه دیدنی، بدلیل داشتن گذرگاه های خطرناک کوهستانی، که در کنار رودخانه آن، برای عشایر و افراد در حال گذر ایجاد زحمت می کرد، به این نام شناخته می شود. در قدیم، چون بیشتر کار مردم، با مال ها انجام می شد، جاده های موجود در این گذرگاه را مال رو می نامیدند که بدلیل سَر بالایی و سَرازیری های تند، افراد مجبور می شدند زین یا همان جل خر یا اسب را، گاهی به جلو (درکش) و گاهی به عقب (ورکش) بکشند؛ به این دلیل، نام آن، درکش ورکش شد. خان اوی، یکی از زیباترین بناهای تاریخی ماندگار از عهد ایلخانی در چهار محال و بختیاری است که در مدخل این دره زیبا واقع شده است.

چشمه سرداب رستم آباد، یکی ازجاذبه های این روستا و یکی از زیباترین گردشگاه های چهار محال و بختیاری است. در اطراف این چشمه، درختان کهن سالی وجود دارد. سرداب رستم آباد، در ارتفاع ۱۸۰۰متری از سطح دریا قرار گرفته است. چشمه سرداب رستم آباد، با برودت دمای بسیار بسیار سرد، به عنوان سردترین چشمه جاری ایران، در چهارمحال و بختیاری قرار دارد. آب چشمه، در پیِ آب شدن برف های تجمع یافته در طول زمستان، تأمین می شود و همین امر، سبب شده است که آب این چشمه، بسیار سرد باشد و این مهم، در تمام طول فصول سال وجود دارد. در پایین دست این چشمه نیز، رودخانه بهشت آباد، یکی از سرشاخه های کارون، وجود دارد که می توان در کنار آن، به ورزش مفرح ماهی گیری با قلاب پرداخت.

بنای طاق سنگی خان اوی، مربوط به دوره ایلخانی است و در تنگ درکش ورکش واقع شده است. طاق سنگی خان اوی، که به روش جالب خشکه چین ایجاد گردیده است، در ابتدای این تنگه واقع شده است. در این مكان، با استفاده از سنگ های تراش و با بهره گیری از فن نخ كشی، طاق های قوسی تا عمقِ ۷ متر، ارتقاعِ ۵/۲ و عرضِ ۳ متر ساخته شده كه طی قرون متمادی، در برابر زلزله های فراوان و سایر عوامل طبیعی تخریب گر، مقاومت نموده و بخشی از بنا، به دست عوامل انسانی تخریب شده است. این اثر، در تاریخ ۱۵ آذر ۱۳۷۸، با شماره ثبت ۲۵۳۷، به عنوان یکی از آثار ملی ایران، به ثبت رسیده است.

روستای دَه چشمه، روستایی سَرسبز و جنگلی، که به دلیل طبیعت زیبا و بکر و وجود کتیبه های ارزشمند تاریخی، در فهرست آثار تاریخی ایران قرار گرفته است. ارتفاع روستای دَه چشمه از سطح دریا، ۲۰۰۰ متر است و اقلیمی معتدل و خشک دارد. آب و هوای این روستا، در بهار و تابستان، ملایم و مطبوع و در زمستان، سرد است. خشکه رود، در شرق روستا جریان دارد. روستای دَه چشمه، از روستاهای تاریخی استان چهار محال و بختیاری است و قدمت طولانی دارد. طبیعت زیبا، مناظر دل فریب، باغات سَرسبز و انبوه، تفرجگاه مصفای پیر غار و دیگر آثار تاریخی، روستای ده چشمه را به یکی از جذاب ترین روستاهای استان چهار محال و بختیاری تبدیل کرده است. یکی از مناطق تفریحی این روستا، برنکون نام دارد. این منطقه، دارای یک رودخانه بزرگ، که یک طرف آن کوه و طرف دیگر این رودخانه، باغ های میوه می باشد. مردم روستای دَه چشمه، با گویش بختیاری سخن می گویند، مسلمان و پیرو مذهب شیعه جعفری هستند. اقتصاد این روستا، بر فعالیت های زراعی، باغ داری و دام داری استوار شده است. تولید نمایش های عروسکی و همچنین حضور مستمر در دوره های مختلف جشنواره عروسکی مبارک ایران، مرکز جهانی یونیما را بر آن داشت تا با گشایش دفتر این مرکز در یکی از روستاهای هدف گردشگری استان چهار محال و بختیاری، این روستا را در فهرست مراکز جهانی خود قرار دهد.

طول این تنگه، در حدود ۲ کیلومتر و ارتفاع متوسط آن از سطح دریا، ۲۰۴۰ متر است. وجود ارتفاعات بلند در دو سوی این کوه در منطقه کوهرنگ چهار محال و حرکت رودخانه خروشانِ دو آبِ صمصامی از میان این تنگ، مناظر زیبایی ایجاد کرده است. رودخانه دو آبِ صمصامی، یکی از پُر آب ترین رودخانه های آب شیرین در شهرستان کوهرنگ است که از آب آن، برای مصارف خانگی، کشاورزی و صنعتی استفاده می شود. علاوه بر این، پناهگاه زیستی موجودات زیادی است که بطور مستقیم یا غیر مستقیم، با این رودخانه در ارتباط می باشند.

این قلعه، بدست صدر اعظم ایران، در دوره مشروطه، نجف قلی خان، ملقب به صمصام السلطنه، که دارای ایوان و پیشخوان ستون دار سنگی است، در شلمزار واقع گردیده است. مساحت این قلعه، حدود هزار متر مربع است. گفته می شود این قلعه، به مدت ۲ ساعت، به عنوان مرکز فرماندهی کشور بوده است. معماری این قلعه، مستطیل شکل بوده و در ۲ طبقه ساخته شده است. طبقه نخست، قلعه صمصام السلطنه بختیاری، دارای چندین اتاق بصورت طاق و چشمه و با خشت خام ساخته شده است و محکم و استوار باقی مانده است. جلو این اتاق را، ایوانی با ستون های سنگی در بر گرفته است که به شیوه زیبایی و با نقوش حجاری شده گیاهی، ترئین شده است. طبقه دوم، که ایوانی ستون دار، مشابه طبقه همکف داشته است، خراب شده و آثار زیادی از آن باقی نمانده است. این اثر، در تاریخ ۱۸ اسفند ۱۳۸۷، با شماره ثبت ۱۵۰۶، به عنوان یکی از آثار ملی ایران، به ثبت رسیده است.

فضای دنج و خلوت، سایه سار درختان بلند و قد کشیده این پارک، چشمه های زلال، شالیزارهای پراکنده و درختان جنگلی اطراف، تصویری زیبایی را به وجود آورده اند. این پارک جنگلی، فضای بسیار مناسبی برای استراحت و گردش خانواده ها و اردوگاه های دانش آموزی و دانشجویی است. جنگل های زاگرسی منطقه، در دامنه کوه های مشرف بر دره نیز، بسیار قابل توجه است. بیشتر این جنگل ها، از نوع بلوط است. فرم کوه ها، حیرت انگیز است و اشکفت های فراوانی در آن ها می توان یافت. طول جنگل پروز در امتداد رودخانه، حدود ۸ کیلومتر است. در نزدیکی روستا، محیطی برای خانواده ها و پیک نیک احداث شده است که سرویس بهداشتی و سکو دارد. حوضچه های پرورش ماهی در طول منطقه، بسیار زیاد هستند. سکو برای نشستن، جاده آسفالته، فضای سبز، سرویس بهداشتی، پارکینگ، دسترسی به واحدهای اقامتی لردگان و فاصله تا پمپ بنزین لردگان، از امکانات این منطقه زیبا بشمار می روند.

آبشار زردلیمه یا بوینه، آبشاری بسیار زیبا و بکر است که در میان کوه های سر به فلک کشیده زاگرس و در مجاورت رودخانه بازُفت قرار دارد. این آبشار، در مسیر کوچ عشایر واقع است. این آبشار، که عریض ترین آبشار ایران نیز می باشد، دارای عرض تاجِ ۶۵ متر و ارتفاعِ ۴۰ متر است که در کنار طبیعت جنگل های بلوط زاگرس، مراتع سَرسبز و آثار باستانی همچون پُل خدا آفرین، ایل راه باستانی، سنگ حجاری شده ۶۰۰۰ ساله که حدود ۷۳ پله از آن باقی مانده، قرار دارد که آن را به یکی از زیباترین مناطق گردشگری نا شناخته ایران تبدیل کرده است. در کنار آبشار، زمین مسطحِ خوبی برای اسکان و استراحت و کمپینگ وجود دارد و سرچشمه آبی گوارا، با سختی آبِ ۷۰ تا ۹۰ دارد که آبی، عالی و خنک است. در زبان ایلیاتی، زرد به معنای بلندی می باشد و لیمه، یعنی لم یا پایین دست، بنابراین زرد لیمه، یعنی آبی که از بلندی به پستی می ریزد.

آبشارشیخ علی خان، از بدیع ترین مناظر دل انگیز این استان است. در زمستان های سرد و استخوان سوز، وقتی دمای این منطقه به زیر صفر درجه می رسد، آب این آبشار طوری یخ می زند که آبشار شیخ علی خان را به مجموعه ای از قندیل تبدیل می کند و زیبایی حیرت انگیزی را ایجاد می کند. ساخته شدن قندیل های یخی سفید رنگ، منظره زیبایی را ایجاد کرده که ارتفاع بسیاری از این قندیل ها به بالاتر از نیم متر و حتی یک متر می رسد. فرو ریختن آب در زمینه سفید رنگِ ایجاد شده از سفیدی برف، همراه با قندیل های یخی، زیبایی غیر قابل توصیفی را در این منطقه ایجاد کرده است. بوی بعضی گیاهان دارویی و خوراکی، پیچش گُل های رنگارنگ، منظره دل چسبی را در این منطقه ایجاد کرده است. یکی از این مکان های زیبا، آبشار شیخ علی خان و دشت و تپه های اطراف آن است که در این فصل، عشایر بختیاری در آن جا برای چندی اطراق می کنند و اگر کسی از آن جا دیدن کند، با سیاه چادرهای عشایر نیز روبرو خواهد شد.

این قلعه، که به کاخ سردار اسعد بختیاری مشهور است، شهرت خود را مدیون مشروطیت و شروع قیام بختیاری ها در شهر جونقان، و اجتماع در این قلعه و سپس فتح اصفهان و تهران است. علی قلی خان سردار اسعد، که در همین شهر بدنیا آمد، کاخ بزرگ و با معماری نوین فرانسه بر روی بقایای منزل پدری خویش بنیان گذاشت. مدرسه اسعد هم، در ضلع غربی این کاخ، همچنان بَر پاست. قلعه سردار اسعد بختیاری، مربوط به اواخر سده ۱۳ ه.ق است. این کاخ، اولین مکانی در اصفهان و چهار محال بوده که به موتور برق و الکتریسیته مجهز گردیده است. بنای دو طبقه قلعه، در اواخر دوره قاجاریه، پس از دستیابی فرزندان حسین قلی ایلخانی به قدرت سیاسی، توسط سردار اسعد دوم بختیاری، با الهام از کاخ های اروپایی قرن نوزدهم میلادی، بر سر گذرگاه جاده لینچ، که با هماهنگی میرزا اصغر علی اتابک (امین السلطان)-صدر اعظم ناصر الدین شاه قاجار-به همراه دیگر خویشان، از جمله سهام داران آن شمرده می شدند، به منظور نظارت بر حُسن اجرای قرار دادهای تجاری خوانین بختیاری و شرکای انگلیسی شان بنیاد نهاده شد. این بنا، دارای محوطه ای وسیع تر از محدوده فعلی آن بوده که به جز قسمت شاه نشین اصلی، بقیه ابنیه و ساختمان های جانبی آن، از میان رفته است. در قسمت طبقه فوقانی، سقف اتاق ها، بصورت هندسی توفال کوبی شده اند. این بخش از بنا، اعیانی و شاه نشین بوده است. طبقه زیرین، در عمق یک متری از کف محوطه کاخ قلعه قرار دارد که ورود به آن، از زیر پله های طبقه فوقانی امکان پذیر می شود. در این طبقه، سقف تمامی راهروها و اتاق های منشعب، به شیوه "قمی پوش" طاق زده شده است. هر اتاق، دارای یک بخاری دیواری با گچ بری های ساده است. این قسمت از بنا، انبار مورد استفاده خدمت گذاران بوده است. در این بنا، ویژگی های تزئینی زیادی را می توان سراغ گرفت. این قلعه، هم اکنون توسط سازمان گردشگری و میراث فرهنگی، به عنوان موزه مشروطیت ایران، مورد بهره برداری قرار گرفته است. این اثر، در تاریخ ۵ دی ۱۳۵۶، با شماره ثبت ۱۵۴۸، به عنوان یکی از آثار ملی ایران، به ثبت رسیده است.

جوشش چشمه های برم، در مرکز شهر لردگان، گردشگاهی با همین نام را به وجود آورده است. این چشمه پُر آب، یکی از سَرشاخه های کارون به حساب آمده و چشم انداز زیبایی را برای شهر لردگان بوجود آورده است. این چشمه، با دریاچه ای دایره ای شکل و زیبا، از جمله چشمه های آهکی و گُسَلی است که به دلیل قرار گرفتن در این شهر گرم سیری، آب و هوای مرطوبی را به وجود آورده است. این چشمه، دارای امکاناتی مثل جاده آسفالته، فضای سبز، سرویس بهداشتی، آب آشامیدنی، سکوی نشیمن، دسترسی به واحد پذیرایی و اقامتی، تجهیزات جهت بازی کودکان و پارکینگ می باشد. چشمه برم لردگان، با داشتن انواع ماهی ها، پرندگان آبزی، درختان تنومند صنوبر و سکوهای نشیمن مناسب، یکی از مناطق گردشگری مهم استان چهار محال و بختیاری است.