گشتول

عمارت مشیر دیوان، از بناهای مشهور دوره قاجاری است و مجموعه ای از فضاهای متعدد است. این ساختمان، با شیوه و اسلوب معماری ایران، به ویژه محوطه یک ایوانی، توسط میرزا یوسف مشیر دیوان، دیوان مشاور و جانشین حاکم منطقه-میرزا رضای وزیر کردستانی-ساخته شد. این عمارت، که سالیانی چند محل استانداری کردستان بود، هفت حیاط دارد که هر یک از آن ها، دارای آب نمایی جداگانه، با طرح متفاوت و در عین حال، مرتبط با دیگر آب نماها است و شامل بخش های خصوصی، عمومی، تشریفاتی، خدماتی و بهداشتی است. در بخش اصلی ساختمان، ایوان ستون دار، تالار، حیاط و آب نما قرار گرفته و درب و پنجره های آن، از تلفیق گره چینی چوب و شیشه رنگی، اتاق ها را زینت داده است. سَر دَرِ ورودی بنا، با محوطه نیم هشتی و تزیینات آجری، سقف شیروانی، تالار تشریفات و ایوان ستون دار جلوی آن با طرح کلاه فرنگی، گچ بری و مقرنس های گچی و اُرُسی هایی با طرح های اسلیمی، از جمله خصوصیات بارز این بنا است. حجاری روی سنگ ازاره و ستون هایی با تزیینات گچ بری طنابی و مقرنس کاری، از جمله تزیینات بسیار شاخص عمارت است. محوطه عمارت و طراحی و ساخت تمام بخش های آن در یک زمان، با رعایت تمامی اصول معماری ایرانی، ویژگی منحصر بفردی به عمارت مشیر دیوان بخشیده است و دروازه ورودی عمارت، بطور خاصی جذاب می باشد. حمام عمارت نیز، به لحاظ ارزش معماری، از بخش های قابل توجه بنا به شمار می آید که در حیاط اندرونی آن واقع شده است. این حمام نیز، مانند سایر حمام های قدیمی، از بخش های سربینه، خلوتی و خزینه تشکیل شده است. تزئینات آهک بُری با نقوش گیاهی و حیوانی، زیبایی آن را دو چندان کرده است.