گشتول

موج فشان، از پدیده های زیبا و کم نظیر در کشور بوده که در سواحل صخره ای چابهار، می توان از فاصله بسیار نزدیک، این چشم انداز زیبا را مشاهده کرد. علت پدیده موج فشان، وزش بادهای موسمی در ماه های زیادی از سال و در نهایت تولید امواج است که در برخورد با صخره های ساحل، تا ارتفاعِ ۲۰ متر به هوا پرتاب می شود. طول ذرات آب پرتاب شده، بسته به بزرگی موج و فصل سال داشته که در تابستان، اوج زیبایی این پدیده را می توان مشاهده کرد. موج افشان، از پدیده های بی نظیر و بسیار زیباست که دیدگان هر گردشگری را به سوی خود جذب می کند.

این بنا، در زمینی مرتفع و مستطیل شکل با مساحت ۳۷۰۰ متر مربع احداث شده است. بنای اصلی آن، از سه قسمت به هم پیوسته ارگ جنوبی، ارگ شمالی و ارگ میدانی تشکیل شده است. در قلعه، از کاهگِل، خشت خام و ملاط های گچ و خاک استفاده شده است. بنا به اظهارت، این منطقه، زمانی به خاطر در مسیر قرار داشتن آب رودخانه، زیرِ آب بوده و بعدها بخاطر تغییر مسیر رودخانه هیرمند، به تدریج خشک شده و از زیر خاک بیرون آمده است. ابتدا این سه برآمدگی، از آب بیرون آمده و بصورت سه جزیره در بین آب نمایان بوده که مردم به این دلیل، به آن، سکوهه یا سکوا می گویند و بر روی آن، بنایی از خود به یادگار گذارده اند. قلعه سه کوهه، در دوران افشاریه تا اواخر دوران ناصرالدین شاه قاجار، آباد و معمور بوده و به عنوان آخرین کرسی نشین سیستان، به ثبت رسیده است. این اثر، در تاریخ ۱۲ بهمن ۱۳۸۱، با شماره ثبت ۷۲۵۴، به عنوان یکی از آثار ملی ایران، به ثبت رسیده است.

این تالاب، بنا به پیشنهاد آقای داد کریم شیخ زاده، که خود بومی محل و از روستای دمبدف است و با کمک اهالی و بودجه شخصی و حمایت وزارت نیرو، با در اختیار گذاشتن دستگاه های کشاورزی، توانست در سال ١۳۶۲ ه.خ، این تالاب را احداث کند و این تالاب، در اوایل احداث و بارندگی خوبی که در محل آن داشت، توانست مدت مدیدی، منطقه را سبز و پرندگان مهاجر و غیر بومی را به این تالاب بکشاند. این تالاب، در تنگه و دره ای صخره ای که مشرف به کوه است، قرار دارد. در این تالاب، آب دریای عمان، بصورت ایستا شده و منطقه ای مناسب برای زندگی گیاهان و جانوران به وجود آورده است. کنار این تالاب، دشتار قرار دارد که اهالی منطقه، به آن عروس نیز می گویند. دشتار، در زبان بلوچی، به دختران جوانی گفته می شود که هنوز ازدواج نکرده اند. دلیل این نام گذاری، زیبایی منطقه و درختان سَرسبز آن است.