برلین یا برلَن پایتخت کشور آلمان و بزرگ ترین شهر هم از لحاظ جمعیت و هم از لحاظ مساحت در این کشور است و در کل اتحادیه اروپا بعد از خروج بریتانیا مقام اول را دارد. برلین همچنین یک شهر ایالتی است، یعنی یکی از ایالت های شانزده گانه آلمان نیز بشمار می آید. این شهر در شمالِ شرقی آلمان، در کنار رودهای اشپغه و هاول و مرکز متروپل برلین-براندنبورگ واقع شده و میانگین ارتفاع آن از سطح دریا ۳۴ متر ثبت شده که بلندترین ارتفاع (۱۱۵متر) به دو تپه مصنوعی توفلسبرگ و ماگلبرگ مربوط می شود. یک سوم شهر برلین از جنگل، پارک، باغ، رود، کانال و دریاچه تشکیل شده است. برلین، بزرگ ترین و از نظر تاریخی مهم ترین ایالت آلمان است. اسناد اولیه قرن سیزدهم میلادی نشان می دهد که این شهر از مراکز مهم راه های اصلی تجارت در اروپا بوده است. برلین در طول تاریخ بارها پایتخت بوده است؛ پایتخت ماربرید براندنبورگ (1701-1417 م)، پادشاهی پروس (1918-1701 م)، امپراطوری آلمان (1918-1871 م)، جمهوری وایمار (1933-1919 م) ، رایش سوم (1945-1933 م). این شهر همچنین در دهه ۱۹۲۰ م سومین شهر بزرگ دنیا بشمار می رفته است. برلین پس از سقوط رایش سوم به دست نیروهای شوروی و پایان جنگ جهانی دوم به دو بخش شرقی و غربی تقسیم شد که آلمان شرقی آن را پایتخت خود برگزید و پس از چندی با احداث دیواری ارتباط شرق و غرب این شهر را با هم قطع کرد. جاذبه های تاریخی و فرهنگی این شهر، برلین را به عنوان یکی از مراکز فرهنگی جهان تبدیل کرده است. برلین در سده ۱۸ میلادی به عنوان پایتخت پروس، قلب روشنگری بود. امروز نیز برلین یکی از شهرهای مهم اروپا است. بسیاری از رویدادهای تاریخی آلمان در این شهر رخ داده اند. پس از دوران نازی ها و پایان یافتن جنگ دوم جهانی، این خطه بین چهار قدرت بزرگ جهان-آمریکا، فرانسه، بریتانیا و اتحاد جماهیر شوروی-تقسیم شد. در سال ۱۹۶۱ م سرانجام جدایی دو بخش از آلمان با ساختن دیوار در برلین قطعی شد. تا ۹ نوامبر سال ۱۹۸۹ م، تا زمان به وقوع پیوستن انقلاب صلح آمیز مردم آلمان شرقی، این دیوار هم چنان برقرار بود. یک سال پس از آن، دو آلمان بطور رسمی متحد شدند. در حال حاضر برلین، پایتخت آلمان، مرکز دولت و مجلس فدرال این کشور است، هر چند که هنوز برخی از وزارت‌خانه ها، شعبه هایی نیز در شهر بن-پایتخت پیشین آلمان-دارند. برلین یکی از جذاب ترین شهرهای جهان برای شب زنده داری است. در حال حاضر قسمت های شرقی شهر برلین از لحاظ تفریح شبانه معروف هستند.
دیوار برلین نام دیواری به طول ۱۵۵ کیلومتر و به ارتفاع ۳/۶ متر بود که توسط جمهوری دموکراتیک آلمان (آلمان شرقی) ساخته شد. این دیوار در سال های ۱۹۶۱ تا ۱۹۸۹ م به مدت ۲۸ سال شهر برلین را به دو منطقه شرقی و غربی تقسیم کرده بود. این دیوار اصلی ترین نماد جنگ سرد بود که به پرده آهنین نیز مشهور شد و سرانجام در سال ۱۹۸۹ م فرو ریخت که پایانی بر حکومت جمهوری دموکراتیک آلمان و همچنین جنگ سرد بود. در حال حاضر ۳۴ قطعه از دیوار اصلی برلین در موزه نگهداری می شود. پس از سقوط دیوار همچنان بخش هایی از آن در سطح شهر برلین باقی مانده است علاوه بر این ۱۴ سایت رسمی یادمان دیوار در بخش های مختلف وجود دارد که اطلاعاتی از وضعیت و تاریخ دیوار برلین را در اختیار بازدید کنندگان قرار می دهد. دو ماه پس از فروریزی دیوار، یک نقاش ایرانی به نام کانی علوی برای نخستین بار روی آن نقاشی کشید. در آغاز، امنیت وی توسط دوست اسکاتلندی نقاش ایرانی که در سفارت اسکاتلند در بخش شرقی کار می کرد در تماس با وزیر دفاع جمهوری دموکراتیک آلمان فراهم شد. سپس برای توسعه کار، نقاش ها از طریق اطلاعیه رادیویی و تلویزیونی، کانی علوی از این پروژه داوطلبانه آگاه شدند و در طی پنج شش ماه روی ۱۳۰۰ متر از دیوار نقاشی کشیده شد. در سال ۱۹۹۶ م وقتی بحث ها میان سیاست گذاران برای خرابی دیوار اوج گرفت، کانی علوی «گالری بخش شرقی» را تأسیس کرد تا از آن طریق بتواند کمپین حفظ دیوار را پیش ببرد.
دروازه براندنبورگ یک بنای تاریخی به سبک معماری نئوکلاسیک و مربوط به قرن ۱۸ میلادی در شهر برلین می باشد که به دستور فریدریش ویلهلم دوم-پادشاه پروس-و در طول اوایل انقلاب باتاویان ساخته شد. این دروازه در قسمت غربی شهر و در تقاطع دو خیابان ابرت و اونتر دن لیندن واقع شده است. از میان دروازه های متعدد برلین در زمان قدیم، تنها دروازه براندنبورگ باقی مانده است. دروازه براندنبورگ، درب ورودی عظیم الجثه خیابان معروف اونتر دن لیندن است. این خیابان که به قصر شهری پادشاهی پروس ختم می شود، درختان لیندن بسیاری دارد. این بنا به عنوان یکی از معروف ترین نمادهای اروپا در نظر گرفته می شود. ساختمان پارلمان آلمان در شمال این دروازه و به فاصله یک بلوک از آن قرار دارد. طرح بنای این دروازه مشابه دروازه ورودی شهر آتن یا دروازه معروف پروپیلائه می باشد که همچون تاریخ معماری کلاسیک برلین کماکان استوار است. معمار نخستین دروازه برلین که ابتدا با نام آتن در کنار اسپِرِ-نام رودی در برلین-خوانده می شد، فردی به نام کارل گوتهارد فون لانگ هانس بود. ارابه چهار اسبه ای هم که بر فراز دروازه دیده می شود توسط فردی به نام یوهان گوتفرید شادو ساخته شده است. دوازده ستون دروازه براندنبورگ (۶ ستون در هر سمت) که به سبک دُریک ساخته شده اند، پنج راه عبور و مرور را تشکیل داده اند. مردم شهر فقط اجازه داشتند از دو مسیر واقع در منتهی الیه دو سمت دروازه برای رفت و آمد استفاده کنند. مجسمه ارابه چهار اسبه موجود بر فراز دروازه مربوط به ویکتوریا-الهه پیروزی رومیان باستان-است که در حال هدایت ارابه ای است که چهار اسب آن را می کشند. جالب ترین نکته درباره دروازه براندنبورگ این است که به رغم بر سرکار آمدن دولت های مختلف با جهت گیری های سیاسی متفاوت در این کشور، دروازه زیبای برلین همچنان پابرجا است. این دروازه در زبان محلی به نام براندنبورگر تُر نامیده می شود.
ایست بازرسی چارلی، پاسگاه چارلی یا «ایست بازرسی سی» نامی بود که در جریان جنگ سرد، متفقین غربی به معروف ترین نقطه عبور از دیوار برلین داده بودند. این محل گذرگاهی بین برلین شرقی و برلین غربی بود یعنی بین بخش های روسی و آمریکایی این شهرِ تقسیم شده بعد از جنگ. مرز بین آلمان شرقی و آلمان غربی به شدت محافظت می شد و به دور برلین غربی نیز که بطور کامل در احاطه آلمان شرقی قرار گرفته بود دیواری بلند معروف به دیوار برلین کشیده شد. در آن زمان اگر کسی قصد داشت از آلمان غربی به آلمان شرقی برود مجبور بود از طریق جاده ای به نام «اتوبان ترانزیت» (بزرگراه عبوری) که تنها راه مجاز بین خاک اصلی آلمان غربی و برلین غربی بود خود را به این شهر برساند و سپس از طریق ایست بازرسی چارلی وارد آلمان شرقی بشود. ایست بازرسی چارلی سومین پاسگاه بازرسی در این مسیر بود. در کد نظامی هجی کردن سازمان ناتو، چارلی پس از آلفا و براوو سومین حرف است و نام گذاری این ایست بازرسی نیز به همین کد اشاره دارد. ایست بازرسی آلفا گذرگاه مرز دو آلمان در هلمشتت بود و ایست بازرسی براوو در مرز پوتسدام با برلین غربی (در کنار جاده ای نزدیک به درای لیندن) قرار داشت. ایست بازرسی چارلی تنها پاسگاه کنترلی بود که هیئت های دیپلماتیک و خارجیان متفرقه (یعنی غیر از شهروندان برلین غربی، اهالی آلمان غربی و ساکنان مناطق شورای کنترل متفقین) می توانستند بصورت زمینی به برلین شرقی سفر کنند. تنها راه ورود به عنوان جهانگرد به برلین شرقی هم یک ایستگاه قطار در نزدیکی این ایست بازرسی بود به نام ایستگاه فریدریش اشتراسه! در خلال جنگ سرد ایست بازرسی چارلی از یک سو تبدیل به نماد جدایی و از سوی دیگر نماد آزادی شد. در ۲۲ اکتبر ۱۹۶۱ م پس از آن که پلیس برلین شرقی کوشش کرد پاسپورت یک دیپلمات آمریکایی را کنترل کند، بحران بین المللی بزرگی شکل گرفت و در این ایست بازرسی تانک های روسی و آمریکایی به مدت ۱۶ ساعت رو در روی هم قرار گرفتند. این بحران که می رفت تبدیل به یک درگیری گسترده بشود در نهایت با عقب نشینی آرام تانک های ۲ طرف به شکل صلح آمیزی خاتمه یافت. در سال ۱۹۸۹ م و کمی پس از بازگشودن دیوار برلین، این پاسگاه ایست بازرسی نیز منحل شد. پس از تخریب دیوار برلین در محل این ایست بازرسی یک سنگ سیاه در آسفالت قرار داده شد. این پاسگاه و ایست بازرسی آن در ۲۲ ژوئن ۱۹۹۰ م بطور کامل نابود شد. در سال ۲۰۰۰ م اما یک کپی کامل از اتاقک پاسگاه ساخته و در محل قبلی قرار داده شد. امروزه از جاذبه های گردشگری این محل موزه ای است به نام «خانه در کنار پاسگاه چارلی» که در آن تصاویر و اشیای تاریخ این محل و داستان های فرار یا کوشش برای فرار افراد از آلمان شرقی به غربی دیده می شود. در این موزه یک نمایشگاه دائمی مقاومت بدون خشونت نیز برپا است.
ستون پیروزی در بزرگداشت پیروزی پروسی ها در جنگ آلمان-دانمارک توسط هاینریش اشتراک طراحی شد و بعدها با موفقیت در جنگ هایی علیه اتریشی ها و فرانسوی ها، این ستون یادآور پیروزی های بیش تری برای آلمان شد. با طرحی متفاوت از طرح اولیه، مجسمه ای برنزی از ویکتوریا-الهه پیروزی در روم باستان-را در نسخه نهایی می توان دید. از ستون پیروزی به عنوان یکی از مهم ترین جاذبه های گردشگری برلین یاد می شود.
کلیسای جامع برلین یک کلیسای جامع در برلین است که در سال ۱۴۶۵ م بنیان گذاری شده و در چند دوره همچون ۱۷۵۰، ۱۹۰۵ و ۱۹۹۰ م تجدید بنا و مرمت شده که در هر تعمیر نوع معماری آن تغییر پیدا کرده است؛ در تجدید بنا این کلیسا در سال ۱۹۰۵ م از معماری نئورونسانس استفاده شده است. از اشخاص معروفی که در این مکان دفن شده اند می توان به یوآخیم سوم، فریدریش، فریدریش یکم و فریدریش ویلهلم دوم اشاره کرد.
جزیره موزه یک مکان تاریخی در قسمت شمالی جزیره شپری، واقع در مرکز تاریخی برلین می باشد. مهم ترین مکان های دیدنی برلین و مجموعه موزه های معروف اروپا به این مکان تعلق دارد. بین سال های ۱9۳۰-۱8۳۰ م به دستور پادشاه های پروسی و طرح های پنج معمار ساخته شد و در سال ۱۹۹۹ م در لیست میراث فرهنگی یونسکو قرار گرفت. جزیره موزه از موزه آلتس، موزه نویِس، نگارخانه بین المللی آلته، موزه بُوده، گالری ملی نو، گالری ملی قدیم و موزه پرگامون تشکیل شده است. از زمان اتحاد آلمان این مکان بازسازی و گسترش یافت. در ۱۲ ژوئیه ۲۰۱۹ م نگارخانه زیمون-جیمز به عنوان مرکز جدید بازدید افتتاح شد.
کاخ شارلوتنبورگ بزرگ ترین کاخ در برلین است که در منطقه شارلوتنبرگ از ناحیه شارلوتنبورگ-ویلمرسدرف واقع شده است. این کاخ در اواخر قرن ۱۷ میلادی به دستور فردریش سوم-پادشاه پروس-آغاز و ساخته شد و تا حد زیادی در طول قرن ۱۸ میلادی گسترش یافته است. کاخ شامل تعداد زیادی دکوراسیون داخلی های عجیب و غریب در سبک های معماری باروک و روکوکو است و یک باغ رسمی بزرگِ احاطه شده توسط جنگل در پشت کاخ، از جمله کوشک، مقبره، تئاتر و غرفه اضافه شده است. کاخ شارلوتنبرگ و باغ آن یکی از بهترین دیدنی های آلمان و جاذبه های گردشگری برلین بشمار می رود و یکی از معدود آثار به جا مانده از دوره طلایی سلطنت دودمان هوهن تسولرن در آلمان است. این عمارت تابستانی برای «سوفی شارلوت»-همسر فردریش سوم-ساخته شد که بعدها نام اشلوس شارلوتنبورگ به خود گرفت. هر کدام از ساختمان های این کاخ ورودی جداگانه ای دارند. قدیمی ترین و مهم ترین بخش اشلوس شارلوتنبورگ یا کاخ شارلوتنبرگ، آلتس شلوس یا کاخ کهن است. ویلهلم یکم-امپراطور آلمان-پدر فردریش سوم نیز که تا اواخر عمر محبوبیتش رو به افزایش بود، در ۹ مارس ۱۸۸۸ م درگذشت و در کاخ شارلوتنبورگ به خاک سپرده شد. در طول جنگ جهانی دوم، کاخ به شدت آسیب دیده بود اما از آن زمان بازسازی شده است.
موزه پرگامون یکی از غنی ترین موزه های جهان است که در شهر برلین واقع شده است. موزه پرگامون بخشی از جزیره موزه ها است. در موزه پرگامون مجموعه های نفیسی از آثار هنری مربوط به دوره یونان باستان تا منطقه جنوبِ غربی و مرکز آسیای میانه، آثاری از عصر هلنیسم، مصر باستان، آسوریان، بابل و ایران باستان نگهداری می شود. مجموعه منحصر بفردی از آثار حفاری شده در منطقه تیسفون و طاق کسری در موزه پرگامون نگهداری می شود. همچنین مجموعه آثار دوره تاریخی هنر اسلامی بخش ویژه ای را در این موزه به خود اختصاص داده است.
کاخ ها و پارک های پوتسدام و برلین گروهی از کاخ ها و باغ های موجود در پوتسدام و برلین هستند. در سال ۱۹۹۰ م این مجموعه از کاخ ها به عنوان مکان هایی فرهنگی در میراث جهانی یونسکو به ثبت رسیدند. این مجموعه کاخ ها و باغ به طراحی های ویژه و چشم اندازهای منحصر بفرد شناخته شده اند. در سال های ۱۹۹۲ و ۱۹۹۹ م این مجموعه با اضافه شدن تعدادی دیگر از کاخ گسترش پیدا کرد.
تیرگاردن معروف‌ترین پارک درون شهری برلین است که در محله ای به همین نام واقع شده است. این پارک ۲۱۰ هکتار وسعت دارد که یکی از بزرگ ترین پارک های آلمان بعد از پارک تمپل هوف برلین (فرودگاه تمپل هوف) و باغ انگلیسی مونیخ است. تیرگاردن به معنای باغ حیوانات است. پیشینه تیرگاردن به سال ۱۵۲۷ م باز می گردد. این پارک به عنوان محلی برای شکار توسط حاکمان براندنبورگ مورد استفاده قرار می گرفت. در سال ۱۵۳۰ م پارک در بخش های شمالی و غربی توسعه پیدا کرد. در آن ها سال ها جنگل های اطراف برلین، براندنبورگ و همچنین این پارک، محلی مناسب برای شکار گوزن و دیگر حیوانات وحشی بشمار می آمدند. در گذر سال ها، حکومت براندنبورگ حیوانات وحشی بیش تری را به تیر پارک منتقل کرد و رفته رفته به محل اصلی شکار حاکمان تبدیل شد.
موزه بوده با نام سابق کایزر فریدریش، موزه ای در جزیره موزه ها در برلین است. این موزه یک بنای تاریخی حفاظت شده است و توسط معماری به نام ارنست فون اینه طراحی شد و ساخت آن در سال ۱۹۰۴ م به پایان رسید. در اصل موزه بوده پس از امپراطور فریدریش سوم، موزه کایزر فریدریش نامیده می شد؛ در سال ۱۹۵۶ م نام موزه به افتخار نخستین موزه دار آن-ویلهلم فون بوده-تغییر کرد. در سال ۱۹۹۷ م موزه برای تعمیر بسته شد و پس از یک نوسازی که ۱۵۶ میلیون یورو هزینه برداشت، در ۱۸ اکتبر ۲۰۰۶ م دوباره باز شد. با توجه به روش مؤسس آن، ویلهلم فون بوده که به ترکیب کلکسیون های هنری باور داشت، امروزه این موزه خانه کلکسیون هایی از هنر بیزانسی، تندیس گری، سکه ها و مدال ها است. نمایش این آثار هم بر اساس تاریخ و هم بر اساس زادگاه آن ها است؛ در طبقه اول موزه آثار متعلق به هنرهای بیزانس و گوتیک از شمال و جنوب اروپا بصورت جداگانه نمایش داده شده اند و در طبقه دوم موزه نیز آثار مشابه طبقه اول اما بر اساس سبک رنسانس یا باروک به نمایش گذاشته شده اند. کلکسیون تندیس گری آثاری از بیزانتیوم و راونا، قرون وسطی، هنر ایتالیایی و گوتیک، مسیحیت شرقی و رنسانس اولیه را نمایش می دهد. آثار قدیمی آلمانی نیز شامل آثاری از تیلمان ریمنشنایدر، رنسانس آلمانی جنوبی و هنر باروک پروسی در حدود قرن هیجدهم میلادی است. در آینده آثاری برگزیده از موزه گملده گالری در کلکسیون تندیس گری گِرد آورده خواهند شد. در موزه بوده حدود ۱۰۲ هزار سکه دوران یونان باستان و بیش از ۵۰ هزار سکه دوران امپراطوری روم نگهداری می شوند.
محله نیکولای برلین قلب شهر قدیمی محسوب می شود و بسیاری از جاذبه های قدیمی و محبوب شهر از جمله کلیسای سنت نیکولاس و چندین موزه را در خود جای داده است. خیابان های باریک، پیاده روهای دوست داشتنی، ساختمان های کوچک در دو طرف خیابان و انبوهی از رستوران ها، کافه ها، مغازه ها و کارگاه های هنری که در آن ها همه چیز، از سبد و زنبیل گرفته تا صنایع دستی چوبی به فروش می رسد، از جلوه های جالب این محله بشمار می روند. از مهم ترین دیدنی های نیکولای می توان به فواره ها و چراغ های قدیمی، پنجره های مشبک خانه ها و ساختمان های تاریخی اشاره کرد.
باغ وحش برلین با نام رسمی باغ جانورشناسی برلین، قدیمی ترین و مشهورترین باغ وحش در کشور آلمان است. باغ وحش برلین در تاریخ ۱ اوت ۱۸۴۴ م گشایش یافت. امروزه باغ وحش و آکواریوم برلین، باغ وحشی با بیش ترین گوناگونی انواع حیوانات در جهان است. مساحت کنونی باغ وحش و آکواریوم برلین در حدود ۳۴ هکتار است.
باغ و موزه گیاه شناسی برلین با ساخت در سال ۱۶۷۹ م، در اصل آشپزخانه و باغ سبزیجات و گیاهان آشپزخانه کاخ سلطنتی بوده است. در پایان قرن ۱۹ میلادی، این باغ به یکی از بزرگ ترین و مهم ترین باغ های گیاه شناسی جهان تبدیل شد. با حدود ۱۰۴ هکتار مساحت، باغ گیاه شناسی برلین بیش از ۲۲ هزار گونه مختلف از گیاهان را در خود جای داده است که شامل ۲۲۰۰ گونه از درختان و درختچه ها، قسمتی برای گیاهان دارویی، ۱۶ گلخانه برای گیاهان گرمسیری و نیمه گرمسیری و تالاب بزرگی برای زیست و پرورش گیاهان دریایی و مردابی می شود. می توانید از باغ الکتورال نیز بازدید کنید که از قرن ۱۷ میلادی بر جای مانده است. موزه گیاه شناسی نیز که متشکل از دو میلیون گیاه و کتابخانه ای بسیار بزرگ است، از جذاب ترین بخش های این مجموعه محسوب می شود.
میدان گندرمن مارکت از بزرگ ترین میدان های برلین بشمار می رود و در پیرامون آن ساختمان های تاریخی بسیاری قرار گرفته اند. با قدمتی که به قرن ۱۷ میلادی باز می گردد، پس از ایجاد هنک ژاندارمری در این محل، نام آن را میدان گندرمن مارکت گذاشتند و تا به امروز یکی از محبوب ترین مکان های شهر چه در روز و چه در شب باقی مانده است. بنای شیلر در کنار میدان، با فواره زیبایی متشکل از چهار بانو شهرت دارد. هر کدام از این مجسمه ها نشان دهنده غزل (با چنگ)، درام (با خنجر)، تاریخ (با لوح هایی همراه با نام های گوته، بتهوون، مایکل آنجل و چند نفر دیگر) و فلسفه (با حکاکی عبارت «خودت را کشف کن») است. اگر در زمستان به این مکان زیبا آمدید، حتماً از بازارچه کریسمس آن دیدن کنید.
گالری بخش شرقی در امتداد رودخانه اسپری قرار دارد و طولانی ترین قطعه از دیوار برلین که روزگاری شرق و غرب را از یکدیگر جدا می ساخت، به خود اختصاص داده است. این گالری روباز با طول یک کیلومتر، در اصل در سال ۱۹۹۰ م رنگ آمیزی شد و با تلاش فراوان برای ۲۰امین جشن سالیانه آن، در سال ۲۰۱۰ م مورد بازسازی قرار گرفت. آثاری از ۱۰۰ هنرمند داخلی و بین المللی در این گالری که یادمانی از دوران باشکوه سقوط دیوار برلین است، به چشم می خورد.
برج برلین دکل مخابراتی به ارتفاع ۳۶۸ متر با کاربری دکل مخابراتی-رستوران است که در شهر برلین مستقر می باشد. پروژه ساخت این ساختمان در سال ۱۹۶۹ م تکمیل و افتتاح گردید.
کاخ شلاس بلویو در منطقه تیرگارتن برلین در ساحل رودخانه اسپری واقع شده است که محل اقامت رسمی رئیس جمهور آلمان از سال ۱۹۹۴ م بوده است. این کاخ، اولین بنای نئوکلاسیک در آلمان بوده است.
ساعت جهان که همچنین با نام ساعت جهانی اورانیا شناخته می شود، ساعت بزرگی است که در میدان الکساندر پلاتس در برلین قرار دارد. با خواندن نشانه گذاری بر روی آن، ساعت کنونی در ۱۴۸ شهر بزرگ در سراسر جهان قابل دیدن است. پس از نصب ساعت جهان در سال ۱۹۶۹ م، تبدیل به یک جاذبه توریستی و محل ملاقات شده است. در ژوئیه سال ۲۰۱۵ م، دولت آلمان این ساعت را به عنوان یک یادمان تاریخی و فرهنگی قابل توجه اعلام کرد.
یادبودِ بتهوون-هایدن-موتزارت بنای یادبودی در شهر برلین، پارکِ «تیرگارتِن» که در سال ۱۹۰۴ م برای گرامی داشتِ لودویگ فان بتهوون، یوزف هایدن، و ولفگانگ آمادئوس موتسارت، سه آهنگساز بزرگ آلمانی و اتریشی، توسط رودلف و ولفگانگ زیمِرینگ ساخته شد. یادبود ۱۰ متر ارتفاع دارد. بدنه بنا از سنگ مرمر یونانی ساخته شده و در هر یک از سه پهلوی آن، نیم تنه یکی از آهنگسازان قرار گرفته است. بر بالای یادبودِ گنبدی شکل، یک قطعه یک تکه فلزی شامل سه فرشته کروبی از جنس مفرغ و مس گالوانیزه با روکش طلاییِ پلاستیکی تعبیه شده که بر سرشان یک تاج گل برگ بو قرار دارد. این بنا به دستور ویلهلم دوم-آخرین امپراطور آلمان و پادشاه پروس-ساخته شد. این بنای تاریخی در طول جنگ جهانی دوم خسارت های قابل ملاحظه ای دید و نهایتاً پس از دو سال صرفِ وقت برای ترمیم، در سال ۲۰۰۷ م بطور کامل بازسازی شد.
دروازه ایشتار دروازه بابل است که در حدود سال ۵۷۵ پیش از میلاد به دستور بختنصر ساخته و نام آن از الهه آشوری-ایشتار-گرفته شده است. اصل این دروازه اکنون در موزه پرگامون برلین نگهداری می شود. دروازه ایشتار را نخستین بار باستان شناس آلمانی رابرت کلدوی در جریان حفاری هایش در بابل (1917–1899 م) کشف کرد. بقایای این دروازه پس از آن که موزه پرگامون برلین در سال ۱۹۳۰ گشایش یافت به آن جا منتقل و بازسازی شد. بعدها به دستور صدام حسین، دروازه ای کوچک تر شبیه به دروازه ایشتار، به عنوان ورودی موزه ای در عراق ساخته شد. این دروازه در طول جنگ عراق آسیب هایی دید. کشور عراق از سال ۱۹۹۰ م به دنبال بازگشت دروازه اصلی و سایر آثار وابسته به آن کشور است. ارتفاع دروازه ایشتار به بیش از ۱۲ متر می رسیده است. در ضلع جنوبی آن سرسرای بزرگ و راه سنگ فرشی وجود داشته که طولش به بیش از نیم مایل می رسیده است. سطح دیوار این دروازه از آجرهای فیروزه ای و آبی لعاب دار براق پوشیده شده است. بر روی آن ها ردیف هایی از نقش های شیر و اژدها و احشام وجود دارد.
