گشتول

پُل بابا رکن الدین یا پُل خواجو، بر روی رودخانه زاینده رود قرار دارد و به فرمان شاه عباس دوم، در سال ۱۰۶۰ ه.ق، بصورت امروزى آن ساخته شده است. در وسط این پُل، براى اقامت موقتى شاه صفوى و خانواده او، ساختمان مخصوصى که به نام بیگلربیگى شهرت دارد، بنا شد که هم اکنون نیز وجود دارد و طاق هاى آن، داراى تزئینات نقاشى است. نام پُل خواجو، تحریف کلمه خواجه است که به مناسبتِ لقب بزرگان و خواجه های عصر صفوی، نام گذاری شده است. طول پُل، ۱۳۳ متر و عرض آن، ۱۲ متر است که به خاطر معماری و تزئینات کاشی کاری آن، از دیگر پُل های زاینده رود مشهورتر است. این پُل که در دوران صفوی یکی از زیباترین پُل های جهان بشمار می رفت، بیش تر به منزله سد و بند بوده است. در میان هر یک از دو ضلع شرقی و غربی پُل، ساختمانی بنا شده که شامل چند اتاقِ مزین به نقاشی است. این ساختمان که شاه نشین نامیده می شود، در آن دوره، جایگاه بزرگان و امیرانی بوده که برای تماشای مسابقات شنا و قایق رانی بر روی دریاچه مصنوعی، به این مکان فرا خوانده می شدند. این پُل، دارای ۲۴ دهانه است که از مکعب های به دقت تراش خورده ساخته شده و در بخش میانی، با سدهای چوبی برای گرفتن جلو رودخانه، مسدود گردیده است. نمای شرقی پُل، بسیار زیبا طراحی شده است. در سمت شرق، پایه ها فرم پُلکانی دارند که علاوه بر مسائل هیدرولیکی، محلی مناسب برای نشستن مردم است. دهانه های پُل، بصورت جناغی است که هر جناغی بسته به دهانه، دارای شکل متفاوتی است. این اثر، در تاریخ ۱۵ دی ۱۳۱۰، با شماره ثبت ۱۱۱، به عنوان یکی از آثار ملی ایران، به ثبت رسیده است.

بنیان این مناره، در دوره ایلخانی و در اواخر پادشاهی اولجایتو بر زمین گذاشته شد. بنایی که به عنوان مقبره ای برای عمو عبدالله کارلادانی-عارف و زاهد دوره ایلخانی-ساخته شد. در آن زمان، روی آرامگاه عمو عبدالله، فقط یک بنای بدون مناره ساخته شد، بنایی شامل یک ایوان آجری که مکانی را برای زائران این زاهد فراهم می کرد. تاریخ این بنای ساده و ارزشمند، ۳۰۰ سال پس از ساخت مقبره عمو عبدالله متفاوت شد، زمانی که دانشمندان دوره صفویه، دو مناره روی این مقبره ساختند تا آن را، متفاوت با دیگر بناهای شهر اصفهان کنند. نکته جالب در این بنای تاریخی آن است که با حرکت دادن یک مناره، نَه تنها مناره دیگر به حرکت در می آید، بلکه تمامی این ساختمان به لرزه دَر می آید. شهرت این بنای کوچک، با عرض نُه متری و ارتفاع هفده متری هر مناره اش، به سبب تکان خوردن مناره های آن است. این اثر، در تاریخ ۲۰ خرداد ۱۳۲۱، با شماره ثبت ۳۴۹، به عنوان یکی از آثار ملی ایران، به ثبت رسیده است.