گشتول

این خانه، متعلق به یکی از روحانیون بَرجسته شهر و از خانواده سادات طباطبایی بروجرد، به نام حاج افتخارالاسلام نبوی طباطبایی بوده است. این بنا، مربوط به دوره قاجار است و در زمان خود، یکی از بزرگ ترین خانه های مسکونی شهر بوده و در حال حاضر، از زیباترین منازل مسکونی قدیم در شهر بروجرد می باشد. ساختمان اصلی عمارت، در سمت شمال حیاط قرار دارد. این بخش، در دو طبقه ساخته شده است. سراسر سمت شرقی حیاط، با اتاق ها و فضاهای متنوع معماری، پوشیده است و حمامی زیبا، در انتهای جنوبِ شرقی آن قرار دارد. این اثر، در تاریخ ۲۴ اسفند ۱۳۸۳، با شماره ثبت ۱۱۷۵۳، به عنوان یکی از آثار ملی ایران، به ثبت رسیده است.

مسجد جامع بروجرد، که با نام مسجد جمعه نیز شناخته می شود، یکی از نخستین مسجدهای ساخته شده در ایران است که در قرن دوم تا سوم هجری قمری، بنا شده است. معماری مسجد جامع بروجرد، منحصر بفرد و یکی از شاهکارهای تاریخی معماری ایران می باشد که هم، ویژگی های معماری اسلامی و هم، معماری باستانی ایران (معماری ساسانی) را در خود جای داده است. بخش قدیمی تر بنا، گنبد خانه آن است که در ضلع جنوبی قرار گرفته است و به اعتقاد مردم محلی و نیز بر اساس شواهد معماری، پیش از تبدیل این بنا به مسجد، آتشکده ای بزرگ بوده است. بنای‌ مسجد جامع از نظر شکل،‌ از نوع مساجد تک ایوانی است‌. یکی از دیدنی های اصلی مسجد جامع بروجرد، منبر چوبیِ نُه پله آن است. این اثر، در تاریخ ۱۵ آذر ۱۳۱۴، با شماره ثبت ۲۲۸، به عنوان یکی از آثار ملی ایران، به ثبت رسیده است.

نام محلی آن، بیشه دالون است و مساحت عمومی آن، حدود ۹۱۳ هکتار برآورد شده است. بیشه دالان، از گذشته، زیستگاه پرندگان مهاجری بوده است که برخی ماه های سال را، در این منطقه می گذرانند. علاوه بر آن، جانوران بومی دیگری از گروه پرندگان، دوزیستان، خزندگان و پستانداران، در این منطقه زیست می کنند.

ونایی، روستایی سَرسبز و بکر، و از جمله مناطق پُر جاذبه بروجرد به شمار می آید که بیش تر گردشگران و به ویژه دوست داران کوهپیمایی و کوهنوردی، اوقات خوشی را در آن سپری می کنند. این روستا، به دلیل آب و هوای مناسب، هر ساله، در تمام فصول و به ویژه تابستان، پذیرای میهمانان و گردشگران فراوان از سراسر کشور است. وجود چشمه سارهای جوشان همچون آب سفید، دو روزنه و سراب خسرو و همچنین غار زیبای ونایی در این منطقه، طراوت ویژه ای را در مقابل گردشگران به تصویر کشیده است. پوشش گیاهی غنی این روستا، مورد توجه اهالی و گردشگران بوده، زیرا که در این منطقه، گیاهان دارویی و خوراکی به وفور مشاهده می شود.

گُل رود، دشتی سَرسبز و حاصل خیر است که در روستای ونایی واقع شده است. رودخانه خروشان گُل رود، که از به هم پیوستن آب های سراب دو روزنه، سراب چله و سراب خسرو شکل گرفته، زیبایی خاصی را به این دشت حاصل خیز داده است.

تپه تفریحی چغا-بام بروجرد-از مهم ترین مکان های تفریحی بروجرد محسوب می شود. این مکان، که در غرب بروجرد قرار دارد، مشرف به تمامی شهر بوده و اغلب مسافران و گردشگران، از این نقطه، تمامی زیبایی و قابلیت های این شهر را می توانند مشاهده کنند. در این منطقه، امکانات رفاهی و تفریحی ساخته شده که باعث می شود تا هر کسی که به بروجرد سفر می کند، از این مکان، دیدن کرده و از آن لذت ببرد. در این مکان، پیست دوچرخه سواری، اتومبیل رانی کودکان، جاده راه سلامت و آلاچیق هایی نیز برای استقرار مسافران وجود دارد. در بخشی از این پارک، باغ پرندگان وجود دارد که در آن، ۷۸ گونه جانوری نادر، نگهداری می شود.

بوستان فدک، بزرگ ترین پارک شهری در بروجرد است و در چند فاز متعدد ساخته شده است. این مجموعه، شامل سه دریاچه، باغ پرندگان، تعداد زیادی آلاچیق، پارک بازی کودکان و فضاهای سبز و تفریحی-طبیعی و زیبا می باشد. دریاچه فدک را، به نوعی می توان بزرگ ترین دریاچه مصنوعی غرب کشور نامید. در این بوستان، سه دریاچه متصل به یکدیگر احداث شده است که از آبِ رودِ گُل رود تغذیه می شوند.

پارک شهید بهشتی، از پارک های جنگلی بروجرد است که ۶۰ هکتار مساحت دارد و از ارزش اکولوژیکی بالایی برخوردار است و به عنوان ریه تنفسی شهر محسوب می شود. در این پارک، فضای بازی به همراه وسایل تفریحی برای کودکان وجود دارد و نیمکت هایی زیر سایه درختان، مجال استراحت را برای رهگذران فراهم کرده است.

گُل دشت، از مناطق درختی و سَرسبز بروجرد و از جمله تفرجگاه های آن است که اغلب مسافران و گردشگران، با نام و ویژگی های طبیعی این مکان، به خوبی آشنایی دارند. گُل دشت، یک دره و جلگه وسیع در دامنه کوه های سر به فلک کشیده زاگرس است که محدوده این منطقه، از غرب تپه چغای بروجرد آغاز و تا کپرگه ادامه دارد. این دره آب رفتی، حاوی چشمه ها و سراب های گوناگون است که آب آن، ناشی از ذوب برف های قلل کوه گرین، باعث روان شدن رودخانه ای دائمی در این ناحیه شده و به تبع آن، کشاورزی و باغداری در این ناحیه سَرسبز، از رونق زیادی برخوردار شده است.

این تنگه، دارای یک رودخانه دائمی با پیچ و خم فراوان است که فقط پیاده و یا با دوچرخه می توان از آن عبور کرد. هر دو طرف رودخانه، پا کوب دارد. این تنگ، از آخرین روستای گپرگه شروع و در منطقه ونایی به پایان می رسد. پیمایش یک طرفه آن، حدود ۵ ساعت به طول می کشد. این تنگ، یکی از بهترین و زیباترین مسیرهای کوهپیمایی برای کوهنوردان بروجردی است و دارای دو چشمه آب گرم، پُل سنگی و غاری به نام غار مخفی و طاقچه است.

کتیبه های موجود در این بنا، فرد مدفون را، جعفر، فرزند امام موسی کاظم (ع) می دانند، اما در برخی کتاب ها و منابع تاریخی، جعفر، با پنج واسطه، فرزند امام سجاد (ع) ذکر شده است. بقعه امام زاده جعفر، یکی از قدیمی ترین بناهای تاریخی شهر بروجرد است. گنبد هرمی شکل این آرامگاه، در دوره سلجوقیان ساخته شده است و از نمونه های معماری سلجوقی به حساب می آید. گنبد امام زاده جعفر (ع)، از نوع گنبدهای اورچین است. این گنبد منحصر بفرد، بصورت مخروطی بلند و پلکانی، با ۱۸ پله ساخته شده است.

مسجد سلطانی، که امروزه با نام مسجد امام شناخته می شود، یکی از بناهای تاریخی دیدنی شهر بروجرد است که در مرکز شهر و در کنار راسته بازار بروجرد، بنا نهاده شده است. این مسجد، در زمان فتحعلی شاه قاجار، بر روی ویرانه های یک مسجد بسیار قدیمی ساخته شد و با بیش از ۷۰۰۰ متر مربع وسعت، یکی از بزرگ ترین مسجدهای تاریخی کشور می باشد. این مسجد، به لحاظ فرم معماری، از نوع مساجد چهار ایوانی است و پلان آن، همانند مسجد امام تهران و مسجد النبی قزوین است، اما از آن ها، بزرگ تر و قدیمی تر است. مسجد سلطانی، دارای چهار طاق و ایوان بزرگ در چهار گوشه است. این اثر، در تاریخ ۱۵ دی ۱۳۱۰، با شماره ثبت ۳۹۴، به عنوان یکی از آثار ملی ایران، به ثبت رسیده است.

پُل قلعه حاتم، یکی از آثار تاریخی شهرستان بروجرد است که بر روی رودخانه کوچکی بنا شده و ظاهراً، از ساخته های اوایل دوره قاجاریه است. بنای پُل، در جهت شرقی-غربی می باشد و سطح آن، از میانه به طرفین، دارای شیب است. پایه های پُل، در جهت مخالف جریان رودخانه، دارای موج شکن مثلثی و در جهت دیگر، بیضوی است. مصالح به کار رفته در طاق های پُل، آجر و در سایر قسمت ها، سنگ با ملاط آهکی است. قوس طاق ها، از نوع جناغی کند با تیزی نا محسوس است. طول پُل ۲۶۱ متر و عرض آن، ۲/۵ متر است که دارای ۱۴ طاق چشمه آجری می باشد. این اثر، در تاریخ ۲ آبان ۱۳۷۸، با شماره ثبت ۲۴۳۸، به عنوان یکی از آثار ملی ایران، به ثبت رسیده است.

طبیعت بکر و دست نخورده، همراه با مردمانی سخت کوش و مهربان، جلوه ای ویژه به این روستا بخشیده است. این روستا، از لحاظ طبیعت زیبا و دست نخورده، یکی از بهترین روستاهای ایران است. طبیعت بسیار زیبای اطراف جاده روستا، باعث شده تا جمعیت زیادی از مردم شهرستان بروجرد، روزهای تعطیل خود را، به پیاده روی در این جاده سپری کنند. رودخانه ای که از کنار این جاده می گذرد، چشم هر بیننده ای را به خود جلب می کند.

بنای شاه زواریون یا امام زاده زواریون، یک آرامگاه و بنای تاریخی در حوالی شهر بروجرد است. مردم بروجرد و مناطق اطراف، در روزهایی خاص از سال، بصورت جمعی، به زیارت این بقعه می پردازند که مهم ترین آن، ۲۸ صفر-سال روز وفات پیامبر اسلام (ص) است. در مورد فرد یا افراد مدفون در این بقعه، اطلاعات دقیقی در دست نیست. باور عامیانه مردم بروجرد و روستاهای اطراف، بر این است که این آرامگاه، متعلق به یکی از پیامبران به نام اخنوع نبی است که جد نوح (ع) یا لقبی برای ادریس نبی (ع) می باشد. بقعه زواریون، یک بنای خشتی آجری است که در طول زمان، دست کاری شده و به ویژه در چند دهه اخیر، نمای ظاهری آن، با سیمان پوشیده شده است. بنای اصلی، شامل یک گنبد خانه است که گنبدی بلند و هشت ضلعی دارد. این گنبد، دو جداره است. در زیر این گنبد، قبر اصلی وجود دارد که با ضریحی چوبین پوشیده شده است که نقش ستاره دارد. در دو سمت چپ و راست این فضا، دو استراحتگاه وجود دارد.