شهر دو گُنبَدان، یکی از شهرهای شهرستان گچساران و مرکز آن است. شهر دو گنبدان، در منتهی الیه مناطق نفت خیز ایران قرار گرفته است. منطقه نفتی گچساران، از نواحی قدیمی و مشهور صنعت نفت ایران به شمار می آید. دو گنبدان، دارای دو نوع آب و هوای معتدل و خشک در نیمه شرقی و گرم سیری خشک در نیمه غربی می باشد. رودخانه زهره، مهم ترین رود این شهر است که در جنوبِ شرقی دو گنبدان جاری است. مردم دو گنبدان، به زبان فارسی و ترکی قشقایی و گویش های لُری جنوبی و بهبهانی صحبت می کنند.
روستای مارین، یکی از روستاهای تاریخی ایران است. راه سلطنتی شوش به تخت جمشید و بیشاپور، از ۷ کیلومتری این روستا عبور می کرده است. شکل ظاهری روستا نیز، یکی دیگر از عوامل زیبایی آن محسوب می شود. بافت خانه های این روستا و نوع معماری آن، طوری است که خانه های مختلف، به هم اشراف دارند به طوری که حیات یک خانه، می تواند مشرف به پشت بام خانه دیگری باشد. این بافت، سبب شده تا گردشگران، این روستا را به نام ماسوله جنوب بشناسند. همچنین وجود بقعه زیبای امام زاده بی بی خاتون در روستا، جنبه مذهبی و دینی آن را نیز دو چندان کرده است. ارتفاع این روستا از سطح دریا، ۱۰۸۰ متر است. آب و هوای مارین در فصول بهار و پاییز، ملایم و مطبوع، در تابستان، نسبتاً گرم و در زمستان، سرد و خشک است. رودخانه شاه بهرام، از شمالِ شرقی روستا عبور می کند. استقرار روستا در میان دره ای که پیرامون آن را، ارتفاعاتی بلند در بَر گرفته اند، چشم اندازهای بدیعی از تلفیق زندگی انسان و طبیعت پدید آورده است. این ارتفاعات جنگلی، در فصول بهار و تابستان، تفرجگاه عمومی مردم روستا و گردشگران است.
سد مخزنی کوثر، در استان زیبا و چهار فصل کهگیلویه و بویر احمد، در محل تنگ دوک، بر روی رودخانه خیر آباد، احداث شده است. سد کوثر، یک سد مخزنی چند منظوره است که برای تأمین آب شرب و صنعتی شهرها و بنادر حاشیه خلیج فارس ساخته شده است. محل سد، در تنگه بسیار باریکی است. دریاچه سد، قابلیت قایق سواری و پرورش ماهی را دارد.
نسب امام زاده، طبق اسناد و روایات مختلف، از دختران بلافصل حضرت امام موسی بن جعفر (ع) می باشد. آستانه مقدسه امام زاده بی بی حكیمه (ع)، یکی از بقعه های متبرکه مشهور کشور است که در فاصله ۷۰۰ متری جنوبِ غربی روستایی که به همین نام معروف می باشد، واقع شده است.
برای ساخت بنا، محوطه ای به ابعاد ۳۰×۳۵ متر، با ارتفاعی بالاتر از دشت مجاور را، تسطیح و بر روی آن، شالوده بنا را ایجاد نموده اند؛ این بنا، دارای گنبدی با پلان مربعی شکل است که به وسیله فیل پوش ها، به هشت ضلعی و سپس به گنبد مخروطی پلکانی تبدیل شده است. به اعتقاد محلیان، این بنا، امام زاده بوده و از آن، به نام امام زاده حبیب الله نام برده اند. گنبد لیشتر، یکی از بناهای دوران سلجوقی است که از دل تمدن و معماری عصر خود، سَر بَر آورده است. چینش هنرمندانه سنگ ها و مهندسی قابل توجه ساخت این گنبد، آن را به گنبدی ماندگار در اعصار و دوران ها تا عصر معاصر، تبدیل کرده است. قسمت بالای گنبد، به سان کلاه خودهای جنگی سربازان است. این اثر، در تاریخ ۱۶ آذر ۱۳۷۶، با شماره ثبت ۱۹۳۵، به عنوان یکی از آثار ملی ایران، به ثبت رسیده است.
دژ سلیمان، یکی از سه قلعه مهم و تسخیر ناپذیر اسماعیلیان در جنوب کشور بوده است که برای تماشای نزدیک آن، باید از مسیرهای صعب العبور گذشت. این قلعه، مقر و پایگاه سلیمان بن طاهر گناوه ای، رهبر فرقه قرامطه بوده که به همین خاطر، به دژ سلیمان معروف شده است. کوهستانی بودن و عدم دسترسی به آن، موجب شده تا در ادوار مختلف، این دژ، از اهمیت و جایگاه خاصی برخوردار باشد. اثری بی بدیل، که بیش تر بخش های آن، تا کنون سالم باقی مانده است.
بنا، دارای پلانی مستطیل شکل با قرینه و قوس های جناغی است و با استفاده از مصالح گچ و سنگ، در دو طبقه ساخته شده است. بنا، مربوط به دوره اسلامی میانه است و طبق مطالعات صورت گرفته، یک بنای شاه نشین محسوب می شود. ابعاد این قلعه، ۲۰×۲۰ متر می باشد و دارای حیاط مرکزی بوده که طبقه اول، محل زندگی خدمه و طبقه دوم، محل خان نشین بوده است. سبک سازی پشت بام، کف سازی، آجر فرش حیاط، استحکام بخشی جزرهای بدنه و پی بنا، از جمله زیبایی های بنا به شمار می رود.
ارتفاع روستای دیل از سطح دریا، ۸۵۰ متر است و آب و هوای آن در فصل بهار، مطبوع و دل پذیر، در تابستان، گرم و خشک و در زمستان، بارانی و معتدل می باشد. مردم روستای دیل، به زبان فارسی و با لهجه محلی شیرین دیلی صحبت می کنند، مسلمان و پیرو مذهب شیعه جعفری هستند. مراتع سَرسبز و حاصل خیز، طبیعت جذاب، آب و هوای مساعد، تنوع پرندگان و جانوران و جلوه های تلاش انسان در روستا، از جمله جاذبه های گردشگری روستای دیل می باشند.
این اثر، با ۱۳۰ متر طول، در سمت راست کناره، سه گذرگاه داشت که در امتداد آن، پایه هایى به بزرگىِ ۱۰×۱۰ متر احداث شده بود. پهناى جاده اى که از روى این پُل مى گذشت، حدود هشت متر بود که به وسیله دیوارى با یک متر بلندى، حفاظت مى شد. بناى این پُل، به اواسط دوره اولیه اسلامى مربوط است. این اثر، در تاریخ ۱۳ آبان ۱۳۸۶، با شماره ثبت ۱۹۷۵۰، به عنوان یکی از آثار ملی ایران، به ثبت رسیده است.
آبشار کیوان، طبیعتی بکر و دست نخورده دارد که در محل برخورد دو رودخانه یا دره، که در اصطلاح محلی به آن ها دره تنگ درک و دره سور (شور) گفته می شود، واقع شده است. در یک سمت، آبشارهای با ارتفاع زیاد و پوشش گیاهی مناسب و البته برکه ها یا به اصطلاح محلی، برم های بزرگ دارد و از سمت دیگر و بر روی شاخه دیگر، آبشارهای پله پله همراه با استخرهای طبیعی، که برای شنا مناسب است را دارد. آب، در یک مسیر پلکانی، با ایجاد هفت آبشار کوچک، منظره ای بدیع را ایجاد کرده است.
این منطقه، با مساحت ۱۰۳۷۴ هکتار، از سال ۱۳۷۸ ه.خ، حفاظت شده می باشد. آب و هوای معتدل کوهستانی دارد. این منطقه، پوشش گیاهی مناسب و دارای گونه های جانوری متنوع می باشد. منطقه حفاظت شده کوه دیل، منطقه ای تقریباً کوهستانی، متشکل از ارتفاعات و دره های عمیق و صخره های سخت و صعب العبور است.
نسب شریف آن حضرت، بنا به شجره نامه مربوط به سال ١۳۷١ ه.ق، به امام زین العابدین (ع) منتهی می شود. بنای ساختمان، بقعه ای قدیمی و دارای پلان مدورِ ۴×۶ متر و گنبدی دو پوشه ای كوتاه متعلق به دوره قاجاریه بوده است كه در سال ١۲۶۲ ه.ق، به دستور میرزا فتاح خان گرم رودی، بازسازی شده است. این بنا، در دهه دوم انقلاب اسلامی، پس از تخریب، به همت متولی و اولاد و احفاد آن بزرگوار، با وسعتی در ابعاد ١۲×۸ متر مربع تجدید بنا شده است. نمای داخل بقعه، سفید كاری و بیرون آن، با سیمان سفید، پوشش داده شده است. این زیارتگاه، دارای تسهیلات اولیه رفاهی آب و برق و سرویس بهداشتی و پاركینگ است.