گشتول

در دره کارده، دژی دست نیافتنی در ارتفاعِ ۲۳۷۶ متری از سطح دریا، به نام قلعه ماد پا بَر جا است. در متون تاریخی دوره تیموری، از قلعه ماد یاد شده و تا دوره شاه عباس صفوی، مورد استفاده بوده است. در این قلعه، از تاسیسات نگهداری آب و مسکن سربازان، نشانه هایی بَر جاست. در اطراف آن نیز، سفال های دوره تیموری و صفوی یافت می شود. این قلعه، از سه جهت شرق، غرب و جنوب، پرتگاه است و فقط از جبهه شمالی، به راحتی می توان صعود کرد.

دره آل، دره ای نسبتأ عریض و دارای آبشاری زیبا با جریان دائمی آب می باشد که از کوه های هزار مسجد سَرچشمه می گیرد. این دره، به زواندرخ، در روستایی به همین نام، منتهی می شود و سد کارده، در قسمتی از این دره، حد فاصل روستای اندرخ و کارده، دره را قطع می کند. هر دو قسمت دره، دارای جاذبه های خاص طبیعی و مورد توجه علاقه مندان به طبیعت و کوهنوردان است. دره، دارای ۵ عدد آبشار می باشد که فقط در زمان بارندگی های شدید آب دارند.

این غار، مکانی با دهانه بزرگ و دیدنی و دیوارهای مرتفع و بلند می باشد که چشمه ای در مجاورت آن قرار دارد. عرض آن، تقریباً یک تا سه متر و طولش، به بیش از یک صد متر می رسد. دهانه غار، بصورت یک شکاف سنگی است و از نوع غارهای خشک و دارای پرتگاه های خطرناک می باشد. از مشخصه های این غار، تعداد زیاد راه های فرعی است که هر راه فرعی، خود به ۲ تا ۵ شاخه فرعی دیگر منتهی می شود. همچنین اغلب راه های فرعی و اصلی، دارای یک ارتفاع هستند و گاهی راه اصلی، ارتفاع و ورودی کوچک تری از راه های فرعی اطراف دارد، لذا با توجه به عدم وجود نشانه گذاری در داخل غار، احتمال گم کردن مسیر اصلی وجود دارد.

کتیبه خان تاشی، مربوط به دوره صفوی است و بر سطح صخره ای در مجاورت راه و در دره کارده، سنگ نگاشته ای موسوم به خان تاشی قرار دارد. خان تاشی (سنگ خان)، که نام آن واژه ای است ترکی، دارای ده سطر به طول یک متر، به خط ثلث بسیار زیبا می باشد و مضمون آن، اشاره به عزیمت شیبک خان ازبک، در سال ۹١۶ ه.ق، به حدود مرو، عقب نشینی نموده و در همان سال نیز، در نبرد با این حکمران کشته شده است. این اثر، در تاریخ ۲۷ اسفند ۱۳۸۶، با شماره ثبت ۲۲۳۰۵، به عنوان یکی از آثار ملی ایران، به ثبت رسیده است.

آب این آبشار، از سَرچشمه که چند کیلومتر بالاتر از خود آبشار قرار گرفته، به شکل قابل توجهی، گرم است. نه البته آن قدر گرم که در زمره چشمه های آب گرم محسوب شود، اما احتمالاً حوالی ۳۰ تا ۳۵ درجه سلیسیوس گرما دارد. آبشار آب گرم و حوضچه آن، به شدت برای آب تنی مناسب است. نام این آبشار، از روستای آب گرم، که دارای چشمه های آب گرم زیادی می باشد، گرفته شده است. آبشار و حوضچه آن، بوی حمام های قدیمی می دهد و این، به خاطر همان گرمای آب است. درخت های انجیر فراوانی در مسیر قرار دارد که در تابستان، انجیر کوهی فراوانی خواهد داشت.

آبشار اُرتَکَند، تفریگاه زیبای ارتکند (خنک رود)، یکی از مناطق بکر و ییلاقی شهرستان کلات نادر است. این تفریگاه، به دلیل آبشارهای زیبا، کوه های سر به فلک کشیده و غار آبی بسیار زیبایش، مورد توجه گردشگران ایرانی و خارجی می باشد. این آبشار، در حوالی بخش زاوین است و ارتفاع متوسط آن از سطح دریا، ۱۴۰۰ متر می باشد. در نزدیکی آبشار زیبای ارتکند، مجتمع تفریحی، اقامتی و گردشگری باغ بهشت، در مجاورت امام زاده سید میر اسماعیل رضوی روستای سَر رود، قرار دارد. این مجتمع، دارای امکانات اقامتی، شامل ویلا و آلاچیق و امکانات تفریحی، از قبیل مینی گلف، دوچرخه سواری، زمین بازی، فوتبال دستی و پینگ پنگ و غیره می باشد. این مجتمع مدرن و زیبا، که در باغی رویایی قرار دارد، دارای یک آبشار طبیعی نیز می باشد.