گشتول

بنای گنبد سرخ، در سال ۵۴۲ ه.ق، به دستور عبدالعزیز بن محمود بن سعد یدیم و به وسیله بنی بکر محمد بن بندان بن محسن معمار، ساخته شده است و قدیمی ترین گنبد باقی مانده مراغه است که در دوره سلجوقیان و بصورت مربع القاعده، که هر ضلع آن، نزدیکِ ٥ متر طول و ۷ متر ارتفاع و گنبدی مقرنس دارد، در ۲ طبقه، بنا شده است. این گنبد، از نظر ساخت و نوع تزئینات، الهام بخش ساخت برج های دیگر این شهر بوده است. این گنبد، از اتاقی که بر روی سکوی بلند قرار گرفته و در پایین آن، زیرزمینی قرار دارد، تشکیل شده است. گنبد سرخ، با کاشی کاری آبی رنگ و آجرکاری و گچ بری ظریف و کتیبه کوفی آجری و نقش و نگاره های گوناگون، یکی از بناهای دیدنی و مشهور ایران است. از امتیازات مهم تزیینی این بنا، اختلاط کاشی فیروزه ای و آبی در زمینه آجری و همچنین گچ بری و نقوش هندسی آن است. این اثر، در تاریخ ۱۵ دی ۱۳۱۰، با شماره ثبت ۱۳۴، به عنوان یکی از آثار ملی ایران، به ثبت رسیده است.