گشتول

غار اسپهبد خورشید یا کرکیل دژ یا کیجا کچال، بر سر راه تهران به قائم شهر قرار دارد. این غار، بر سینه لرد کمر قرار داشته و در متون تاریخی، به نام طاق عایشه گرگیلی دژ نیز خوانده شده است. در زبان مردم منطقه سواد کوه، این غار، به نام لاپ کمر معروف است. قوس دهانه غار، یکی از عظیم ترین دهانه های غار طبیعی دنیا است. طول قوس طاق طبیعی و عظیم غار، چهل متر بوده و درون غار، بصورت تالاری بیضی شکل، به درازایِ ۷۵، عرضِ ۲۵ و ارتفاعِ ۱۵ متر است. در برابر غار، دیواری با سنگ و ساروج چیده شده و تا مدخل آن ادامه دارد. بنای این دیوار، به دوره ساسانیان باز می گردد. از نکات حیرت انگیز این غار، ورودی آن به داخل غار است که از بالا دست، روستای کمر پشت، مسیر سنگی را بصورت جوی آب در آورده و آب را از داخل سنگ ها، با مسافت زیاد، به غار می آوردند و هنوز هم آثار ورودی آب مشخص است. شگفت انگیزتر از آن، طرح خروجی فاضلاب این غار است که از غار، بصورت زیر زمینی، وارد رودخانه می شود. داخل غار، دارای اتاق هایی است که قدمت ساخت آن ها، به دوره ساسانیان باز می گردد.