گشتول

بر اساس کتیبه های موجود، مسجد دارالاحسان که به مسجد جامع نیز شهرت دارد، در سال ۱۲۲۷ ه.ق، در زمان حکومت فتحعلی شاه قاجار، توسط امان الله خان اردلان، ساخته شد. این بنا، شامل دو ایوان شرقی و جنوبی، گل دسته های بالای ایوان شرقی، صحن مرکزی، ۱۲ حجره در اطراف، شبستان ستون دار با ۲۴ ستون سنگی مارپیچ است. این مسجد را، می توان مسجد-مدرسه دانست، زیرا بخشی از مسجد، به حجره های طلاب علوم دینی اختصاص دارد و بخش جنوبی آن، صحن اصلی مسجد است. یکی از ویژگی های این بنا، که آن را در میان تمامی بناهای قبل و بعد خود در کردستان متمایز می سازد، وسعت کاشی کاری آن است. کاشی در این بنا، نه تنها بصورت تزئینی، بلکه به عنوان عایقی مطمئن به کار رفته است. ویژگی دیگر آن، استفاده وسیع از معماران، آجر تراشان، کاشی کاران و نجاران اصفهانی در ساخت آن است. اطراف شبستان و سَرستون ها، با دو سوم قرآن تزئین شده است که آیات را با کاشی، به خطی که شبیه به خط کوفی است، نوشته اند. از مهم ترین تزیینات بنا، می توان به کاشی کاری های گسترده هفت رنگ اشاره کرد که در نماهای داخلی و خارجی بنا، به ویژه در ایوان های جنوبی و شرقی دیوارهای حیاط مدرسه و نمای حجره ها، بصورت وسیع دیده می شود. یکی دیگر از عناصر تزئینی مسجد دارالاحسان، تزئینات آجری آن است که از آجرهای قالبی بی لعاب و لعاب دار تشکیل شده است. بیش تر درب و پنجره های این بنا، به ویژه درب و پنجره های حجره ها و مدرسه، تماماً با گره چینی تزیین شده است. این گره چینی زیبا، از چوب گردو و طرح آن ها، هندسی (هشت مربع) است. این اثر، با شماره ثبت ۳۷۵، به عنوان یکی از آثار ملی ایران، به ثبت رسیده است.