گشتول

غار نیاسر، یکی از غارهای مصنوعی ایران است که به منظور اهداف مذهبی و انجام مراسم عبادیِ خاصی ساخته شده است. روستاییان، غار را، غار تالار یا غار رئیس می نامند و کاملاً دست ساز بشر می باشد، به جز یک یا دو حفره طبیعی نزدیک ورودی ها و به احتمال قریب به یقین، غار، یک معبد میترایی و متعلق به دوره پارتیان (اشکانیان) بوده است. اکثر معابد میترایی، در تاریکی مطلق ساخته شده اند. غار، از مجموعه ای از تونل های متعدد، راهروها، اتاق ها و محوطه های پیچ در پیچ، به همراه تعداد زیادی چاه تشکیل شده است. نکته جالب آن است که هوای داخلی غار، در هیچ نقطه ای تغییر عمده پیدا نمی کند و حتی در عمیق ترین نقطه غار، به خاطر ورودی های متعدد، هوای تازه وجود دارد. تردد در داخل غار نیاسر، بسیار مشکل است و در بسیاری از مسیرها، بایستی به حالت خزیدن حرکت نمود و بلندترین نقطه غار، ۱/۷ متر است. این غار، از عجایب و نوادر آثار باستانی است. غار نیاسر، سه طبقه دارد و از دو کانال تشکیل شده است، کانالی تقریباً حلقوی و کانالی در کنار آن بصورت تقریباً افقی. طول دالان ها و اتاق های این مجموعه پیچیده، به ٢۵٠٠ متر می رسد، در حالی که عرض آن، بسیا کم و حدود یک متر است. غار حلقوی، دو مدخل و غار افقی، چهار مدخل دارد. غار حلقوی، متشکل از هفت اتاق است که در دل کوه به نحوی استادانه کنده شده اند و از طریق چاه ها و دالان های زیرزمینی، به طبقات زیرین مرتبط می شوند. همچنین در این مجموعه، ۲۰ اتاق با مساحت کلی ١٧۶ متر مربع وجود دارد که بزرگ ترین اتاق، ٢٨ متر مربع و کوچک ترین آن، ٢ متر مربع است.